Τίμα τὸν πατέρα σου καὶ τὴν μητέρα σου, ἵνα εὖ σοι γένηται, καὶ ἵνα μακροχρόνιος γένῃ ἐπὶ τῆς γῆς τῆς ἀγαθῆς, ἧς Κύριος ὁ Θεός σου δίδωσί σοι. (Εφ. 6,2-4)

Η 1^η Οκτωβρίου έχει οριστεί από τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών (Ο.Η.Ε) ως παγκόσμια μέρα για τα άτομα της τρίτης ηλικίας, ενώ η Παγκύπρια Ομοσπονδία Συνδέσμων Ευημερίας Ηλικιωμένων (Π.Ο.Σ.Ε.Η) καθιέρωσε την πρώτη εβδομάδα του μηνός Οκτωβρίου ως παγκύπρια εβδομάδα ηλικιωμένων.

Η προσφορά των ηλικιωμένων δεν εξαντλείται στο ότι μας έφεραν στον κόσμο, στο ότι είναι φορείς της πολιτισμικής, της τοπικής και της οικογενειακής παράδοσης, στο ότι μας ανάθρεψαν και μας δίδαξαν πράγματα που κανένα εκπαιδευτικό ίδρυμα δεν μπορεί να διδάξει, στο ότι υποστηρίζουν όσο μπορούν ηθικά και οικονομικά ακόμη και τα ενήλικα παιδιά τους.

Η σύγχρονη επιστημονική έρευνα δείχνει ότι, τα γηρατειά δεν έρχονται ξαφνικά – τίποτε συγκλονιστικό δεν συμβαίνει στα 64 χρόνια, 11 μήνες και 30 ημέρες, ώστε μπαίνοντας στα 65 χρόνια να αποδεχθεί κάποιος την ετικέτα του «απόμαχου» και του «γέρου». Η χρονολογική ηλικία είναι ένα εύκολο στοιχείο κατηγοριοποίησης, κοινωνικού και οικονομικού ελέγχου π.χ. υποχρεωτική συνταξιοδότηση. Το βάρος του ηλικισμού πέφτει στις κοινωνικές και στις οικονομικές ανάγκες και όχι στην ανθρώπινη επιθυμία κάθε εργαζομένου να συνταξιοδοτηθεί ή να εξακολουθήσει να εργάζεται αν το επιθυμεί.

Στη λεγόμενη «Τρίτη ηλικία» δεν μειώνεται η ικανότητα για σκέψη, αλλά η ταχύτητα της σκέψης – οι ηλικιωμένοι χρειάζονται περισσότερο χρόνο να επεξεργαστούν το όποιο ερέθισμα και περισσότερο χρόνο για να αντιδράσουν. Η ψυχολογική τους υγεία εξαρτάται από μια πλειάδα παραγόντων, όπως π.χ. από την αποδοχή του ερχομού των γηρατειών, τη γενικά μέτρια έως καλή υγεία, την πρόκληση του εαυτού τους να ζήσουν, να σκέφτονται, να δρουν, να επενδύουν συναισθηματικά, την ύπαρξη ενός υποστηρικτικού περιβάλλοντος που σέβεται, φροντίζει και αγαπά τους ηλικιωμένους σεβόμενο ταυτόχρονα τους αργούς ρυθμούς τους.

Παρατηρούμε πως η σύγχρονη «πολιτισμένη» κοινωνία δεν ξέρει τι να κάνει τους ηλικιωμένους. Τους «αφήνει» στα γηροκομεία, στους «οίκους ευγηρίας» όπου εκεί ο ηλικιωμένος καλείται να προσαρμοστεί στο ίδρυμα – το αντίθετο σπανίζει. Οι λόγοι για να οδηγηθεί κάποιος στο γηροκομείο είναι πολλοί (έχασε την/τον σύντροφό του, δεν υπάρχουν οικείοι για περίθαλψη, αρρώστησε, κ.α.). Αν η «προσαρμογή» του αυτή δεν τον εξαντλήσει μπορεί αργότερα να σταθεί τυχερός να δημιουργήσει σχέσεις φιλίας με συγκατοίκους και το (ειδικευμένο) προσωπικό – κάτι σαν υποκατάστατη οικογένεια. Αν υπάρχει σταθερότητα προσώπων, τότε η ανθρωπιά μπορεί να θριαμβεύσει ακόμη και μέσα στο ίδρυμα. Οι «οίκοι ευγηρίας» γίνονται πλέον μια αναγκαιότητα για τους μοναχικούς, άπορους, ασθενείς ηλικιωμένους συνανθρώπους μας.

Αντίθετα, η κυπριακή κοινωνία στηρίζει το θεσμό της οικογένειας και οι παππούδες και γιαγάδιες είναι εκείνοι που βοηθούν και προσέχουν τα εγγονάκια τους δεδομένου ότι, οι γονείς εργάζονται. Αυτός ο ρόλος, τους δίνει ζωή και δημιουργείται ο κύριος σύνδεσμος μεταξύ των μελών της οικογένειας. Έτσι οι ηλικιωμένοι γονείς, θα αισθάνονται πολύ πιο ευχάριστα να ζουν μεταξύ των μελών της δικής τους οικογένειας παρά μέσα σ’ ένα οίκο ευγηρίας. Όταν υπάρχει η δυνατότητα των παιδιών είναι πιο ανθρώπινο και λειτουργεί καλύτερα ψυχολογικά να ζουν κοντά στα παιδιά τους για να μη δίνεται η αίσθηση ότι έχουν απορριφθεί από τους δικούς τους ανθρώπους.           

Ας ευαισθητοποιηθούμε λοιπόν όλοι περισσότερο, αποδίδοντας κάθε μέρα -και όχι μόνο την 1^η Οκτωβρίου-, τον προσήκοντα σεβασμό προς τα άτομα της τρίτης ηλικίας, τους στυλοβάτες της σημερινής μας κοινωνίας. Ας στηρίξουμε το έργο της Π.Ο.Σ.Ε.Η και των άλλων ευαγών και φιλανθρωπικών ιδρυμάτων, τα οποία μεριμνούν νυχθημερόν για την ανακούφιση και θαλπωρή των συνανθρώπων μας που διανύουν την περίοδο της τρίτης ηλικίας.