Παχωμίου του Μεγάλου (1) (†358), Αχιλλίου επισκόπου Λαρίσης (†δ΄αι.), Ανδρέου ερημίτου (†ιδ΄αι.) του εν Καλάνα (Βάλτου). Ησαΐου επισκόπου, Δημητρίου δουκός της Μόσχας, Ησαΐου σπηλαιώτου, των θαυματουργών και Πανηγυρίου του εν Κύπρω.

(1) Ο όσιος Παχώμιος γεννήθηκε το 292 στην Άνω Θηβαΐδα της Αιγύπτου, από γονείς ειδωλολάτρες. Σε ηλικία 20 ετών κατετάγη στον αυτοκρατορικό στρατό, όπου γνώρισε και συνδέθηκε με χριστιανούς στρατιώτες, με αποτέλεσμα να κατηχηθεί και να γίνει χριστιανός. Όταν δε απολύθηκε από τις τάξεις του στρατού, βαπτίσθηκε. Η ψυχή του όμως δεν γέμιζε με την κοσμική ζωή, επιθυμούσε κάτι ουσιαστικότερο και ανώτερο πνευματικά. Για τον λόγο αυτό, πήγε κοντά στον φημισμένο ησυχαστή, τον Παλαίμονα, κοντά στον οποίο προόδευσε στην άσκηση, την εγκράτεια, την αρετή της σιωπής και την ταπεινοφροσύνη. Μετά την οσιακή κοίμηση του Παλαίμονα, με τη χάρη του Θεού ο όσιος έκτισε δικό του κελί στην τοποθεσία Ταβενησία, κοντά στον ποταμό Νείλο. Γρήγορα η φήμη του Παχώμιου εξαπλώθηκε και νέοι ασκητές και δόκιμοι προσέφευγαν στην πνευματική του καθοδήγηση και έτσι σύντομα σχηματίστηκε μεγάλη αδελφότητα και ιδρύθηκε μεγάλη Μονή. Προικισμένος, εκτός των πνευματικών, με εκπληκτικά διοικητικά προσόντα ο Παχώμιος με οδηγό την διάκριση και την ταπεινοφροσύνη κατόρθωσε να δημιουργήσει ένα πρότυπο κοινοβιακό σύστημα με το οποίο διοικούσε αρμονικότατα τους 3.000 μοναχούς πού συνάχθηκαν γύρω από αυτόν. Θεωρείται δε ο ιδρυτής της κοινοβιακής ζωής. Αν και ολιγογράμματος, αλλά εμφορούμενος από πνεύμα Θεού, κατόρθωσε να γίνει παράδειγμα για όλες τις επερχόμενες μοναχικές γενιές. Τον Μάιο του 348 προσβλήθηκε από πανώλη και παρέδωσε ειρηνικά την αγία ψυχή του.

Αποστολικό Ανάγνωσμα

Πρωτότυπο Κείμενο (Πραξ. 4:13-22)

Ἐν ταῖς ἡμέραις ἐκείναις, θεωροῦντες οἱ Ἰουδαῖοι τὴν τοῦ Πέτρου παρρησίαν καὶ ᾿Ιωάννου, καὶ καταλαβόμενοι ὅτι ἄνθρωποι ἀγράμματοί εἰσι καὶ ἰδιῶται, ἐθαύμαζον, ἐπεγίνωσκόν τε αὐτοὺς ὅτι σὺν τῷ ᾿Ιησοῦ ἦσαν, τὸν δὲ ἄνθρωπον βλέποντες σὺν αὐτοῖς ἑστῶτα τὸν τεθεραπευμένον, οὐδὲν εἶχον ἀντειπεῖν. Κελεύσαντες δὲ αὐτοὺς ἔξω τοῦ συνεδρίου ἀπελθεῖν, συνέβαλλον πρὸς ἀλλήλους λέγοντες· Τί ποιήσομεν τοῖς ἀνθρώποις τούτοις; Ὅτι μὲν γὰρ γνωστὸν σημεῖον γέγονε δι᾿ αὐτῶν, πᾶσι τοῖς κατοικοῦσιν ῾Ιερουσαλὴμ φανερόν, καὶ οὐ δυνάμεθα ἀρνήσασθαι· ἀλλ᾿ ἵνα μὴ ἐπὶ πλεῖον διανεμηθῇ εἰς τὸν λαόν, ἀπειλῇ ἀπειλησώμεθα αὐτοῖς μηκέτι λαλεῖν ἐπὶ τῷ ὀνόματι τούτῳ μηδενὶ ἀνθρώπων. Καὶ καλέσαντες αὐτοὺς παρήγγειλαν αὐτοῖς τὸ καθόλου μὴ φθέγγεσθαι μηδὲ διδάσκειν ἐπὶ τῷ ὀνόματι τοῦ ᾿Ιησοῦ. Ὁ δὲ Πέτρος καὶ ᾿Ιωάννης ἀποκριθέντες πρὸς αὐτοὺς εἶπον· Εἰ δίκαιόν ἐστιν ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ ὑμῶν ἀκούειν μᾶλλον ἢ τοῦ Θεοῦ, κρίνατε. Οὐ δυνάμεθα γὰρ ἡμεῖς ἃ εἴδομεν καὶ ἠκούσαμεν μὴ λαλεῖν. Οἱ δὲ προσαπειλησάμενοι ἀπέλυσαν αὐτούς, μηδὲν εὑρίσκοντες τὸ πῶς κολάσονται αὐτούς, διὰ τὸν λαόν, ὅτι πάντες ἐδόξαζον τὸν Θεὸν ἐπὶ τῷ γεγονότι· ἐτῶν γὰρ ἦν πλειόνων τεσσαράκοντα ὁ ἄνθρωπος ἐφ᾿ ὃν ἐγεγόνει τὸ σημεῖον τοῦτο τῆς ἰάσεως.

Νεοελληνική Απόδοση

Εκείνες τις μέρες, όταν είδαν οι Ιουδαίοι το θάρρος του Πέτρου και του Ιωάννη και κατάλαβαν ότι είναι άνθρωποι αγράμματοι και απλοϊκοί, έμειναν κατάπληκτοι. Ήξεραν ότι αυτοί ήταν μαζί με τον Ιησού. Βλέποντας και τον άν­θρωπο που θεραπεύτηκε να είναι μαζί τους δεν μπορούσαν να φέ­ρουν καμιά αντίρρηση. Τους διέταξαν, λοιπόν, να βγουν έξω από την αίθουσα του συνεδρίου και έκαναν συμβούλιο: «Τι να κάνου­με με τους ανθρώπους αυτούς;» έλεγαν. «Σ’ όλους τους κατοίκους της Ιερουσαλήμ είναι φανερό πως μέσω αυτών έγινε ένα σπουδαίο θαύ­μα, και δεν μπορούμε να το αρνηθούμε. Αλλά για να μη διαδοθεί περισσότερο στο λαό, να τους απειλήσουμε να μην ξαναμιλήσουν πια για το πρόσωπο αυτό σε κανέναν». Τους κάλεσαν, λοιπόν, και τους έδωσαν εντολή να μη μιλούν καθόλου ούτε να διδάσκουν για τον Ιησού. Τότε ο Πέτρος και ο Ιωάννης τούς αποκρίθηκαν: «Αποφασίστε μόνοι σας αν είναι σωστό μπροστά στο Θεό εσάς ν’ ακούμε περισσό­τερο απ’ το Θεό; Πάντως εμείς δεν μπορούμε να μη μιλάμε γι’ αυτά που είδαμε και ακούσαμε». Εκείνοι τους απείλησαν πάλι και ύστερα τους άφησαν ελεύθερους, επειδή δεν εύρισκαν δικαιολογία να τους τιμωρήσουν· φοβούνταν το λαό, γιατί όλοι δόξαζαν το Θεό γι’ αυτό που έγινε, αφού ο άνθρωπος, στον οποίον έγινε το θαύμα αυτό της θεραπείας, ήταν πάνω από σαράντα ετών.