Ο άγιος Ανδρέας επίσκοπος Κρήτης είναι ένας από τους μεγάλους υμνογράφους της Εκκλησίας μας. Δεν είναι Λέσβιος, αλλά ετάφη στην Ερεσό της Λέσβου και συμπεριλαμβάνεται και συνεορτάζεται μετά των εν Λέσβω διαλαμψάντων αγίων.

Ο άγιος Ανδρέας καταγόταν από την Δαμασκό της Συρίας. Οι γονείς του Γεώργιος και Γρηγορία ήταν ευσεβείς Χριστιανοί. Στα πρώτα του χρόνια ο μικρός Ανδρέας ήταν βωβός, πράγμα που βύθισε σε μεγάλη λύπη τους γονείς του και που την αντιμετώπισαν με την προσευχή. Όταν έγινε επτά χρόνων ο Ανδρέας, την ώρα που κοινωνούσε των αχράντων μυστηρίων «λύθηκε η γλώσσα του», θεραπεύτηκε, και αυτός έπειτα, ο πρώην βωβός, έγινε ένας από τους πιο μεγάλους υμνογράφους και ρήτορες της Εκκλησίας.

Νεότατος έφυγε στην Ιερουσαλήμ, θέλοντας να γίνει κληρικός και να αφιερώσει τη ζωή του στην Εκκλησία. Ο πατριάρχης Ιεροσολύμων Θεόδωρος, βλέποντας το θείο ζήλο του νεαρού Ανδρέα τον έκαμε αναγνώστη και όσο καιρό παρέμεινε εκεί ξεχώριζε από τούς άλλους για τη θερμή πίστη και τις ικανότητές του.

Από τα Ιεροσόλυμα ταξίδεψε μαζί με άλλους στην Κωνσταντινούπολη για να λάβει μέρος στην Στ΄ Οικουμενική Σύνοδο κατά το έτος 680 μΧ. από μέρους της Εκκλησίας των Ιεροσολύμων. Όταν τελείωσε την αποστολή του αυτή δεν επέστρεψε στα Ιεροσόλυμα, αλλά παρέμεινε στην Κωνσταντινούπολη, όπου χειροτονήθηκε διάκονος και υπηρέτησε σαν ορφανοτρόφος της Εκκλησίας της Κωνσταντινουπόλεως.

Σύντομα χειροτονήθηκε ιερεύς και στη συνέχεια επίσκοπος Κρήτης. Σαν επίσκοπος παρουσίασε μεγάλη δραστηριότητα. Έκτισε ναούς, ξενώνες, πτωχοκομεία και άλλα ιδρύματα, ενώ συγχρόνως δίδασκε, κατηχούσε, στήριζε με το λόγο του και το άγιο παράδειγμά του τους πιστούς.

Ο άγιος Ανδρέας είχε από το Θεό το χάρισμα να συντάσσει ύμνους. Αναδείχθηκε ένας από τους μεγάλους και εμπνευσμένους υμνογράφους της Εκκλησίας. Οι ύμνοι του Φανερώνουν όχι μόνο τη θερμότητα της πίστεως και της αγάπης του στο Χριστό, αλλά και την αξιοθαύμαστη πολυμάθεια και θεία σοφία του. Ένας από τους ύμνους του είναι ο γνωστός «Μέγας Κανών», που ψάλλετε την Ε΄ εβδομάδα της Μ. Τεσσαρακοστής και αποτελεί θαυμάσιο ποιητικό έργο.

Από την Κρήτη πήγε και πάλι στην Κωνσταντινούπολη για υποθέσεις της επαρχίας του, αλλά όταν επέστρεφε στην Κρήτη αρρώστησε μέσα στο πλοίο, όταν αυτό βρισκόταν στα ανοιχτά της Ερεσού και αναγκάστηκε ο πλοίαρχος να διακόψει το ταξίδι και να έλθει στο λιμάνι της Ερεσού. Ο Άγιος ρώτησε τότε, σε ποιόν τόπο έφτασαν και όταν του είπανε ότι βρισκότανε στην Ερεσό της Λέσβου, γνωστή σ’ όλους για τα θρησκευτικά συναισθήματα των κατοίκων της, είπε «εδώ πρέπει να παραδώσω την ψυχή μου στο Θεό» και αμέσως εκοιμήθη εν Κυρίω κατά το έτος 740 μ.Χ. Υπάρχει μαρτυρία στα συναξάρια ότι ο άγιος Ανδρέας παρέμεινε ασθενής στην Ερεσό και εκεί έγραψε το μεγάλο κανόνα.

Το λείψανό του το έθαψαν με μεγάλες τιμές στην Ερεσό πίσω από το ιερό βήμα μιας μεγάλης, περίφημης για τα ψηφιδωτά της, βασιλικής, γνωστής σήμερα με το όνομα «βασιλική του αγίου Ανδρέα».

Όταν πέρασαν μερικά χρόνια ήλθαν χριστιανοί από την Κρήτη και παρέλαβαν τα λείψανα του Αγίου, αφήνοντας μόνον τεμάχια οστών που φυλάσσονται σήμερα στα μοναστήρια του Υψηλού και του Λειμώνος. Οι χριστιανοί της Ερεσού διατήρησαν τον τάφο του Αγίου και όταν ανεκηρύχθη επίσημα Άγιος από την Εκκλησία έχτισαν ένα ναΰδριο προς τιμήν του.

Τέλος, κατά το έτος 1938 χτίστηκε σε τύπο παλαιοχριστιανικού μαρτυρίου το ναΰδριο, που υπάρχει σήμερα με τον τάφο του και τον ίδιο χρόνο στη Σκάλα της Ερεσού χτίστηκε λαμπρός ναός επ’ ονόματι του αγίου Ανδρέα και με απόφαση του αειμν. Μητροπολίτου Μυτιλήνης Ιακώβου Β΄ του από Δυρραχίου καθιερώθηκε να γιορτάζεται η μνήμη του με κάθε εκκλησιαστική λαμπρότητα την 4η Ιουλίου ή την πρώτη Κυριακή μετά από αυτήν.

Πηγή pigizois.net

Αποστολικό Ανάγνωσμα

Πρωτότυπο Κείμενο (Ρωμ. 14: 9-18)

Ἀδελφοί, εἰς τοῦτο Χριστὸς ἀπέθανεν καὶ ἔζησεν ἵνα καὶ νεκρῶν καὶ ζώντων κυριεύσῃ. Σὺ δὲ τί κρίνεις τὸν ἀδελφόν σου; ἢ καὶ σὺ τί ἐξουθενεῖς τὸν ἀδελφόν σου; πάντες γὰρ παραστησόμεθα τῷ βήματι τοῦ Θεοῦ· γέγραπται γάρ· Ζῶ ἐγώ, λέγει Κύριος, ὅτι ἐμοὶ κάμψει πᾶν γόνυ, καὶ πᾶσα γλῶσσα ἐξομολογήσεται τῷ Θεῷ. Ἄρα οὖν ἕκαστος ἡμῶν περὶ ἑαυτοῦ λόγον δώσει τῷ Θεῷ. Μηκέτι οὖν ἀλλήλους κρίνωμεν· ἀλλὰ τοῦτο κρίνατε μᾶλλον, τὸ μὴ τιθέναι πρόσκομμα τῷ ἀδελφῷ ἢ σκάνδαλον. Οἶδα καὶ πέπεισμαι ἐν Κυρίῳ Ἰησοῦ ὅτι οὐδὲν κοινὸν δι΄ ἑαυτοῦ· εἰ μὴ τῷ λογιζομένῳ τι κοινὸν εἶναι, ἐκείνῳ κοινόν. Εἰ δὲ διὰ βρῶμα ὁ ἀδελφός σου λυπεῖται, οὐκέτι κατὰ ἀγάπην περιπατεῖς. Μὴ τῷ βρώματί σου ἐκεῖνον ἀπόλλυε ὑπὲρ οὗ Χριστὸς ἀπέθανεν. Μὴ βλασφημείσθω οὖν ὑμῶν τὸ ἀγαθόν. Οὐ γάρ ἐστιν ἡ βασιλεία τοῦ Θεοῦ βρῶσις καὶ πόσις, ἀλλὰ δικαιοσύνη καὶ εἰρήνη καὶ χαρὰ ἐν Πνεύματι ἁγίῳ· ὁ γὰρ ἐν τούτῳ δουλεύων τῷ Χριστῷ εὐάρεστος τῷ Θεῷ καὶ δόκιμος τοῖς ἀνθρώποις.

Νεοελληνική Απόδοση

Αδελφοί, αυτός είναι άλλωστε ο σκοπός του έργου του Χριστού: πέθανε και αναστήθηκε και ξανάζησε, για να γίνει Κύριος και νεκρών και ζωντανών. Γιατί λοιπόν εσύ, ο ασθενι­κός στην πίστη, κατακρίνεις τον αδελφό σου; Κι εσύ ο ισχυρός στην πίστη, γιατί περιφρονείς τον αδελφό σου; Όλοι μας θα σταθούμε μπρος στο Χριστό, για να δώσουμε λόγο. Το λεει η Γραφή·Εγώ ο ζωντανός Κύριος το λέω πως όλοι θα με προσκυνήσουν κι όλοι οι λαοί θ’ αναγνωρίσουν τη δόξα του Θεού. Καθένας μας, λοιπόν, θα λογοδοτήσει στο Θεό για τον εαυτό του. Γι’ αυτό, λοιπόν, ας σταματήσουμε να κατακρίνουμε τους άλ­λους. Αντίθετα, κοιτάξτε να μη βάζετε πρόσκομμα ή εμπόδιο στον αδελφό. Ξέρω καλά, κι ο Κύριος Ιησούς μού δίνει τη βεβαιότητα, πως δεν υπάρχει τίποτε από μόνο του ακάθαρτο. Μόνο γι’ αυτόν που πιστεύει στην ύπαρξη ακάθαρτων τροφών, γι’ αυτόν υπάρχουν ακά­θαρτες τροφές. Αν τώρα εσύ με το φαγητό σου γίνεσαι αιτία να στε­ναχωρηθεί κάποιος αδελφός σου χριστιανός, δε συμπεριφέρεσαι κα­θόλου με αγάπη· γιατί, με την επιμονή σου να δείξεις ότι δεν υπάρ­χουν ακάθαρτες τροφές, οδηγείς στην καταστροφή έναν αδελφό, για τον οποίο πέθανε ο Χριστός. Μη γίνεστε αφορμή να δυσφημείται αυτό που για σας είναι αγαθό. Μην ξεχνάτε πως η βασιλεία του Θεού δεν είναι φαγητά και ποτά, αλλά δικαιοσύνη, ειρήνη και χαρά, που δίνει το Άγιο Πνεύμα. Όποιος υπηρετεί μ’ αυτά το Χριστό, ενεργεί σύμφωνα με το θέλημα του Θεού, κι οι άνθρωποι επιδοκιμά­ζουν τη διαγωγή του.