skip to Main Content

Η κοίμησις της Αγίας Άννας, Αποστ. Ανάγνωσμα: Γαλ. δ’ 22-27 (25-07-2021)

Αρχιμανδρίτη Αυγουστίνου Κκαρά

Πρωτότυπο Κείμενο

Ἀδελφοί, Ἀβραὰμ δύο υἱοὺς ἔσχεν, ἕνα ἐκ τῆς παιδίσκης καὶ ἕνα ἐκ τῆς ἐλευθέρας. Ἀλλ’ ὁ μὲν ἐκ τῆς παιδίσκης κατὰ σάρκα γεγέννηται, ὁ δὲ ἐκ τῆς ἐλευθέρας διὰ τῆς ἐπαγγελίας. Ἅτινά ἐστιν ἀλληγορούμενα. Αὗται γάρ εἰσι δύο διαθῆκαι, μία μὲν ἀπὸ ὄρους Σινᾶ, εἰς δουλείαν γεννῶσα, ἥτις ἐστὶν Ἄγαρ. Τὸ γὰρ Ἄγαρ Σινᾶ ὄρος ἐστὶν ἐν τῇ Ἀραβίᾳ, συστοιχεῖ δὲ τῇ νῦν Ἱερουσαλήμ, δουλεύει δὲ μετὰ τῶν τέκνων αὐτῆς· ἡ δὲ ἄνω Ἱερουσαλὴμ ἐλευθέρα ἐστίν, ἥτις ἐστὶ μήτηρ πάντων ἡμῶν. Γέγραπται γάρ· «Εὐφράνθητι στεῖρα ἡ οὐ τίκτουσα, ρῆξον καὶ βόησον ἡ οὐκ ὠδίνουσα· ὅτι πολλὰ τὰ τέκνα τῆς ἐρήμου μᾶλλον ἢ τῆς ἐχούσης τὸν ἄνδρα».

Νεοελληνική Απόδοση

Αδελφοί, ο Αβραάμ απέκτησε δύο γιους, έναν από τη δούλη κι έναν από την ελεύθερη γυναίκα του. Ο γιος της δούλης όμως γεννήθηκε σύμφωνα με τους φυσικούς νόμους, ενώ ο γιος της ελεύθερης σύμφωνα με την υπόσχεση του Θεού. Αυτά πρέπει να τα καταλάβουμε σαν μια εικόνα. Οι γυναίκες δηλαδή είναι οι δύο διαθήκες: η μία στο όρος Σινά, που γεννάει δούλους, κι αυτή είναι η Άγαρ. Η Άγαρ συμβολίζει το όρος Σινά στην Αραβία, κι αντιστοιχεί στην τωρινή Ιερουσαλήμ, που πραγματικά είναι υπόδουλη, αυτή και τα παιδιά της. Αντίθετα, η ουράνια Ιερουσαλήμ είναι ελεύθερη, κι αυτή είναι η μητέρα όλων μας. Λέει σχετικά η Γραφή: «Να χαίρεσαι, στείρα, εσύ που δε γεννάς! Φώναξε και κράξε με χαρά, εσύ που δεν κοιλοπονάς! Γιατί είναι περισσότερα της διωγμένης τα παιδιά παρά εκείνης που
έχει τον άντρα».

Οι δυο Διαθήκες

Το αποστολικό ανάγνωσμα της ημέρας προέρχεται από την Προς Γαλάτας Επιστολή του Αποστόλου Παύλου και αναφέρεται στη σχέση που υπάρχει ανάμεσα σε Παλαιά και Καινή Διαθήκη και στο κατά πόσον είναι απαραίτητη προϋπόθεση για τη σωτηρία η τήρηση των διατάξεων του Μωσαϊκού Νόμου. 

Από πολύ νωρίς μέσα στην Εκκλησία δημιουργήθηκε το πρόβλημα της υποχρεωτικής, ή μη τήρησης ορισμένων διατάξεων του Νόμου και ιδιαίτερα της περιτομής και της αργίας του Σαββάτου. Οι «ιουδαΐζοντες» Χριστιανοί, υποστήριζαν ότι οι «εξ εθνών» Χριστιανοί, παράλληλα προς την χριστιανική πίστη, έπρεπε απαραίτητα να τηρούν και την περιτομή και την αργία του Σαββάτου. Ο Απόστολος Παύλος στην προς Γαλάτας Επιστολή του επιχειρεί να ανατρέψει την άποψη αυτή και με επιχειρήματα αποδεικνύει ότι οι ιουδαϊκές αυτές συνήθειες όχι μόνο δεν οδηγούν στη σωτηρία, αλλά αντίθετα υποδουλώνουν τον άνθρωπο σε κάποιες τυπικές διατάξεις του Μωσαϊκού νόμου. Οι διατάξεις αυτές οδηγούν και πάλι τον άνθρωπο στη δουλεία και του στερούν την ελευθερία που μας χάρισε ο Ιησούς Χριστός με την Ανάστασή Του. Άλλωστε ο Νόμος, η Παλαιά Διαθήκη είναι το στάδιο της προετοιμασίας των ανθρώπων, για να δεχθούν τη λύτρωση και τη σωτηρία. Η προσκόλληση στις διατάξεις του Νόμου συνιστά επιστροφή στη ζωή της δουλείας και όχι στη ζωή της ελευθερίας που προσφέρει ο Ιησούς Χριστός.

Για να τεκμηριώσει την άποψή του αυτή ο Απόστολος Παύλος αναφέρει το παράδειγμα των παιδιών του Αβραάμ: «έχει γραφεί στο νόμο ότι ο Αβραάμ απέκτησε δύο γιους, τον Ισμαήλ από τη δούλη του Άγαρ, και τον Ισαάκ από την ελεύθερη Σάρρα». Κατά συνέπεια τα δύο αυτά παιδιά δεν ήταν της ίδιας αξίας, διότι ο γιος της δούλης ήταν δούλος και ο γιος της ελευθέρας ήταν ελεύθερος και κληρονόμος. «Αλλ’ ο μεν γιος της δούλης γεννήθηκε με φυσικό τρόπο, σύμφωνα με το νόμο της σάρκας, ενώ αντιθέτως ο γιος της ελευθέρας γεννήθηκε με τη δύναμη μιας υπόσχεσης που έδωσε ο Θεός στον Αβραάμ».

Και συνεχίζει ο Απόστολος Παύλος: «Αυτά όμως, το πώς δηλαδή γεννήθηκε ο Ισαάκ και ο Ισμαήλ, έχουν αλληγορική σημασία». Παρόλο που είναι ιστορικά γεγονότα, εντούτοις προεικονίζουν γεγονότα της νέας διαθήκης. Διότι οι δύο αυτές γυναίκες, η Άγαρ, που γέννησε τον Ισμαήλ, και η Σάρρα που γέννησε τον Ισαάκ, είναι εικόνες των δύο Διαθηκών. Η μία η Άγαρ εικονίζει τη διαθήκη, που δόθηκε στο όρος Σινά, και γεννάει παιδιά δούλους, χωρίς ελευθερία. Η Άγαρ είναι το όρος Σινά, το γνωστό βουνό της Αραβίας, πάνω στο οποίο δόθηκε ο νόμος του Μωϋσή. Είναι η επίγεια Ιερουσαλήμ, στην οποία δόθηκε ο νόμος του Σινά, η οποία είναι υπόδουλη μαζί με τους κατοίκους της, όπως και η ίδια η Άγαρ ήταν δούλη. Αντίθετα η άνω Ιερουσαλήμ, δηλαδή η Εκκλησία, είναι ελεύθερη. Αυτή είναι η μητέρα όλων των πιστών. Την χαρακτηρίζει μητέρα ο Απόστολος Παύλος, διότι έτσι την ονομάζει και ο Προφήτης Ησαΐας:  «γέγραπται γαρ∙ ευφράνθητι στείρα η ου τίκτουσα, ρήξον και βόησον η ουκ ωδίνουσα∙ ότι πολλά τα τέκνα της ερήμου μάλλον ή της εχούσης τον άνδρα».

Ο Απόστολος Παύλος στο θέμα αυτό ακολουθεί τον Προφήτη Ησαΐα και παρομοιάζει τις δυο Διαθήκες σαν τις δυο γυναίκες του Αβραάμ τη δούλη Άγαρ και την ελευθέρα Σάρρα. Ωστόσο η θέση αυτή του Αποστόλου Παύλου δεν καταργεί τη σημασία της Παλαιάς Διαθήκης έναντι της Καινής, αλλά υποδεικνύει ότι η τυπική προσκόλληση σε ορισμένες διατάξεις του Νόμου οδηγεί τον άνθρωπο στη δουλεία και του στερεί την εν Χριστώ ελευθερία. Άλλωστε ο ίδιος ο Ιησούς Χριστός ξεκαθάρισε το θέμα αυτό: «μή νομίσητε ότι ήλθον καταλύσαι τον νόμον ή τους προφήτας· ουκ ήλθον καταλύσαι αλλά πληρώσαι» (Ματθ. 5,17). Ο Ιησούς Χριστός ήλθε για να εκπληρώσει την «επαγγελία», την υπόσχεση του Θεού στην Παλαιά Διαθήκη, ότι θα αποστείλει τον Μεσσία, τον Σωτήρα και Λυτρωτή του κόσμου. Έτσι λοιπόν η μεν Παλαιά Διαθήκη προφητεύει για την έλευση του Μεσσία και προετοιμάζει τον κόσμο για την υποδοχή Του, η δε Καινή Διαθήκη μας λέει για την εκπλήρωση των προφητειών της Παλαιάς Διαθήκης, την εκπλήρωση της υπόσχεσης του Θεού για την σωτηρία του ανθρωπίνου γένους.

Back To Top