Ὑπό τοῦ Μητροπολίτου Κωνσταντίας – Αμμοχώστου Βασιλείου

Σεβαστοί Πατέρες,

Δοξολογίαν καί εὐχαριστίαν ἀναπέμπουμε πρός τόν Τριαδικό Θεό, γιατί μέ τή χάρη τοῦ Παναγίου Πνεύματος καί διά τῆς ἀπείρου αὐτοῦ θείας συγκαταβάσεως, ἐμᾶς μέν μᾶς ἀξίωσε τῆς μεγάλης χάριτος τῆς Ἐπισκοπικῆς διαποιμάνσεως τῆς ἀπό ἑνός καί πλέον ἔτους ἀνασυσταθείσας Ἱερᾶς Μητροπόλεως Κωνσταντίας – Ἀμμοχώστου, σέ ἐσᾶς δέ ἐδόθη ἡ χάρη τῆς ἱερωσύνης καί ἡ εὐθύνη διαποιμάνσεως τῶν πιστῶν τῶν δικῶν σας ἐνοριῶν καί κοινοτήτων. Στή σημερινή μου ὁμιλία ἐνώπιόν σας θά διαπραγματευθῶ, σέ ἕνα πρῶτο μέρος, τή γενική κανονική διδασκαλία τῆς Ἐκκλησίας μας, εἴτε μέσα ἀπό τή διδασκαλία τῆς Ἁγίας Γραφῆς, εἴτε μέσα ἀπό τούς κανόνες, γιά τή σχέση μεταξύ τοῦ Ἐπισκόπου καί τοῦ Κλήρου καί τῶν ὑποχρεώσεων πού ἀπορρέουν ἀπό αὐτή τήν κανονική σχέση. Στό δεύτερο μέρος θά ἀναφερθῶ σέ σειρά πρακτικῶν ζητημάτων, ἀλλά καί μερικῶν ὑποδείξεων.

1. Ὁ κλῆρος μέσα στήν Ἐκκλησία καί ἡ σχέση του μέ τόν Ἐπίσκοπο.
   Οἱ ἅγιοι Πατέρες, οἱ ὁποῖοι συγκρότησαν τήν Ζ’ Οἰκουμενική Σύνοδο, ἔχοντας συνείδηση γιά τό σημαντικό ἔργο τῶν ποιμένων τῆς Ἐκκλησίας, ὑπογραμμίζουν τήν ἀξία καί σημασία τῆς ἀποστολῆς τοῦ κλήρου μέσα στήν Ἐκκλησία καί μέσα στόν κόσμο. Ἔτσι, στόν πρῶτο κανόνα τῆς Συνόδου, κάνουν σημαντικές ὑποδείξεις, ὅπως οἱ ἀκόλουθες:

«Τοῖς τήν ἱερατικήν λαχοῦσιν ἀξίαν, μαρτύριά τε καί κατορθώματα, αἱ τῶν κανονικῶν διατάξεών εἰσιν ὑποτυπώσεις· ἅς ἀσμένως δεχόμενοι, μετά τοῦ θεοφάντορος Δαβίδ ἄδομεν πρός τόν δεσπότην Θεόν, λέγοντες· ἐν τῇ ὁδῷ τῶν μαρτυρίων σου ἐτέρφθην, ὡς ἐπί παντί πλούτῳ· καί, ἐνετείλω δικαιοσύνην, τά μαρτύριά σου εἰς τόν αἰῶνα· συνέτισόν με καί ζήσομαι».

Ὁ κανονολόγος Ζωναρᾶς, ἑρμηνεύοντας τόν κανόνα, διευκρινίζει ὅτι τά «μαρτύρια» εἶναι οἱ ἐντολές τοῦ Κυρίου, οἱ ὁποῖες καθορίζουν τό πῶς πρέπει νά ζοῦμε, νά πολιτευόμαστε, ἀλλά καί τό πῶς τιμωροῦνται οἱ παραβάτες τῶν ἐντολῶν τοῦ Κυρίου. Αὐτό, λοιπόν, πού ὑποδεικνύουν οἱ Πατέρες εἶναι ὅτι ὅσοι ἔχουν ἀξιωθεῖ τῆς ἱερατικῆς ἀξίας καί τιμῆς πρέπει νά ἔχουν ὡς φῶς καί ὁδηγό τῆς ζωῆς τους τό λόγο τοῦ Θεοῦ, ὅπως ἔχει ἀποτυπωθεῖ στίς Ἅγιες Γραφές, καθώς ἐπίσης καί στούς κανόνες τῶν Οἰκουμενικῶν καί τῶν τοπικῶν Συνόδων καί σέ ἐκείνους τῶν Μεγάλων Πατέρων.

Αὐτό γιά τό ὁποῖο ἐφιστοῦν τήν προσοχή μας οἱ ἅγιοι Πατέρες δύναται νά συνοψισθεῖ μέσα στίς ἔννοιες: Ἁγία Γραφή, Ἱερά Παράδοση καί ζωή τῆς Ἐκκλησίας. Ὅλοι ὅσοι ἔχουμε δεχθεῖ τήν ὕψιστη τιμή καί ἀξία τῆς ἱερωσύνης, ὁποιουδήποτε βαθμοῦ, δέν μετέχουμε ἁπλῶς στή ζωή τῆς Ἐκκλησίας, ἀλλά ἔχουμε κληθεῖ ἀπό τόν Θεό νά γίνουμε οἱ «ποιμένες», οἱ ὁποῖοι καθοδηγοῦν καί εἶναι ἐπικεφαλῆς τοῦ λογικοῦ ποιμνίου τοῦ ἀρχιποίμενος Χριστοῦ. Ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός καθόρισε αὐτή τήν πρωτοποριακή εὐθύνη τοῦ ποιμένος μέ τούς λόγους του: «ὁ ποιμήν ἔμπροσθεν αὐτῶν πορεύεται, καί τά πρόβατα αὐτῷ ἀκολουθεῖ, ὅτι οἴδασι τήν φωνήν αὐτοῦ» (Ἰω. 10:4).

Καθῆκον μου, ὡς Ἐπίσκοπός σας, εἶναι νά ἐπισύρω τήν προσοχή σας στήν ἀκριβῆ τήρηση τῶν Κανόνων τῆς Ἐκκλησίας γιά τή διαφύλαξη τῶν ἱερῶν θεσμίων. Ὁ 39ος Κανόνας τῶν ἁγίων Ἀποστόλων ὁρίζει ὅτι: «Οἱ Πρεσβύτεροι καί οἱ Διάκονοι, ἄνευ γνώμης τοῦ Ἐπισκόπου μηδέν ἐπιτελείτωσαν. Αὐτός γάρ ἐστιν πεπιστευμένος τοῦ λαοῦ τοῦ Κυρίου, καί τόν ὑπέρ τῶν ψυχῶν αὐτῶν λόγον ἀπαιτηθησόμενος». Μέσα στό ἴδιο πνεῦμα κάνει καί τίς δικές του ὑποδείξεις πρός τούς πρεσβυτέρους καί διακόνους ὁ ἅγιος Ἰγνάτιος Ἀντιοχείας, χρησιμοποιώντας παραβολική, ἀλλά, ἐνίοτε καί σκληρή γλώσσα γιά νά τονίσει τή σημασία καί ἀναγκαιότητα τῆς συνεργασίας τῶν πρεσβυτέρων μέ τόν Ἐπίσκοπό τους. Ἔτσι, γιά τόν ἅγιο Ἰγνάτιο, πρέπει νά ὑπάρχει ἁρμονική συνεργασία καί σχέση μέ τόν Ἐπίσκοπο:

«Ὅθεν πρέπει ὑμῖν συντρέχειν τῇ τοῦ Ἐπισκόπου γνώμῃ, ὅπερ καί ποιεῖτε. τό γάρ ἀξιονόμαστον ὑμῶν πρεσβυτέριον, τοῦ Θεοῦ ἄξιον, οὕτως συνήρμοσται τῷ Ἐπισκόπῳ, ὡς χορδαί κιθάρᾳ. διά τοῦτο ἐν τῇ ὁμονοίᾳ ὑμῶν καί συμφώνῳ ἀγάπῃ Ἰησοῦς Χριστός ἄδεται». Αὐτό ὅσον ἀφορᾶ στήν ἁρμονία καί στή συνεργασία τῶν πρεσβυτέρων καί διακόνων μέ τόν Ἐπίσκοπό τους. Ὑπάρχει, ὅμως, καί ἡ ἀντίθετη περίπτωση τῆς δυσαρμονίας, γιά τήν ὁποία ὁ ἅγιος Ἰγνάτιος εἶναι πολύ σκληρός γιατί τονίζει μέ ἔμφαση ὅτι «ὁ λάθρα Ἐπισκόπου τί πράσσων τῷ διαβόλῳ λατρεύει». Τόσο ὁ κανόνας τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων, ὅσο καί οἱ παραινέσεις τοῦ ἁγίου Ἰγνατίου δέν ἀποσκοποῦν στό νά ὑποτάξουν τούς πρεσβυτέρους καί τούς διακόνους στόν Ἐπίσκοπο, οὔτε εἰσάγουν μία δεσποτοκρατία, ἀλλά θέτουν τίς βάσεις τῆς ὑγιοῦς κανονικῆς δομῆς καί λειτουργίας τῆς Ἐκκλησίας μέ στόχο τή σωτηρία τοῦ λαοῦ τοῦ Θεοῦ. Ἡ συνεργασία καί ἡ ἁρμονική σχέση τοῦ πρεσβυτερίου καί τῶν διακόνων μέ τόν Ἐπίσκοπό τους, ὅπως τήν ἔχει διατηρήσει στήν Παράδοση καί στή ζωή της ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία, ἔχει καθαρά θεολογική, ἐκκλησιολογική καί εὐχαριστιακή βάση καί κριτήρια, δεδομένου ὅτι οἱ πρεσβύτεροι εἶναι συλλειτουργοί τοῦ Ἐπισκόπου πέριξ τοῦ Ἱεροῦ Θυσιαστηρίου. Ὅπως δέ τονίζεται καί στόν ἀποστολικό κανόνα, ὁ Ἐπίσκοπος εἶναι πού θά κληθεῖ νά δώσει λόγο ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ γιά τίς ψυχές τοῦ λαοῦ τοῦ Θεοῦ γιά τίς ὁποῖες ἦταν ἐμπεπιστευμένος.

Ἐπειδή ἡ πρόνοια τοῦ Θεοῦ διά τῆς χάριτος τοῦ Ἁγίου Πνεύματος καί δι’ ἄκρας συγκαταβάσεώς Του μᾶς κατέστησε πρῶτον Ἐπίσκοπον τῆς τοῦ Χριστοῦ Ἐκκλησίας τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Κωνσταντίας – Ἀμμοχώστου, αἰσθανόμεθα τό βάρος τῆς εὐθύνης καί ἀποστολῆς, ἑπόμενοι τοῖς Πατράσι τῆς Ἐκκλησίας, νά ὑπογραμμίσουμε καί νά ὑπενθυμίσουμε ὅτι ἐμεῖς ὅλοι, περιλαμβανομένου πρώτιστα τοῦ ἑαυτοῦ μου, ὀφείλουμε νά γίνουμε θεματοφύλακες τῆς κανονικῆς τάξεως καί παραδόσεως τῆς Ἐκκλησίας, ὥστε νά ἀποφεύγονται οἱ συγχύσεις καί οἱ ἐντάσεις ἐντός τῶν κόλπων τῆς Ἐκκλησίας καί ἐντός τοῦ ποιμνίου. Οἱ λόγοι τοῦ ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Θεολόγου εἶναι χαρακτηριστικοί γιά τίς περιπτώσεις ἐκεῖνες κατά τίς ὁποῖες ἐπικρατεῖ ἀναρχία καί ἀταξία. Ὁ Μεγάλος Πατέρας θεωρεῖ ὡς αἰτία καί πηγή τῆς ἀναρχίας καί ἀταξίας τό θράσος καί τήν ἀμάθεια γιά νά σημειώσει ὅτι: «θράσος γάρ ἀμαθίας ἔκγονον». Συνεχίζει δέ καί περιγράφει τήν εἰκόνα τῆς διασπάσεως καί τῆς διαιρέσεως καθώς καί τῶν ἐπιπτώσεων πού ἔχουν οἱ καταστάσεις αὐτές γιά τήν Ἐκκλησία.

«Καί τοῦτό ἐστιν, ὡς ἐπί τό πλεῖστον, ὅ διέσπασε μέλη, διέστησεν ἀδελφούς, πόλεις ἐτάραξε, δήμους ἐξέμηνεν, ὥπλισεν ἔθνη, βασιλεῖς ἐπανέστησεν, ἱερεῖς λαῷ καί ἀλλήλοις, λαόν ἑαυτῷ καί ἱερεῦσι, γονεῖς τέκνοις, τέκνα γονεῦσιν, ἄνδρας γυναιξί, γυναῖκας ἀνδράσι … καί γέγονεν ἀναρχία, ἡ πολυαρχία, καί διεσκορπίσθη τά ὀστᾶ ἡμῶν παρά τόν Ἄδην· καί ἐχρήν, ἐπειδή τῶν ἐκτός ἐχθρῶν ἐκρατήσαμεν, ὑπ’ ἀλλήλων ἡμᾶς καταλυθῆναι, καί, καθάπερ μενομένους, τῶν ἰδίων σαρκῶν ἁπτομένους, μηδέ αἰσθάνεσθαι, ἀλλά καί χαίρειν τῷ κακῷ πλέον, ἤ εἰρηνεύοντες ἕτεροι, καί κέρδος ποιεῖσθαι τήν συμφοράν, καί ἡγεῖσθαι λατρείαν εἰσφέρειν τῷ Θεῷ τήν κατάλυσιν καί διαιρεθῆναι, καί ἐμπρησθῆναι, οὐ τήν ἐπαινετήν διαίρεσιν, ἀλλά τήν ψεκτήν, οὐδέ τόν καθάρσιον ἐμπρησμόν, ἀλλά τόν ὀλέθριον. Οὐ γάρ ὁ τομός διαιρεῖ λόγος, ἡ Χριστοῦ μάχαιρα, τούς πιστεύοντας ἀπό τῶν ἀπίστων, οὐδέ πῦρ βάλλεται, καί ἀνάπτεται, ἡ δαπανώσα τήν ὕλην καί ἐσθίουσα πίστις, καί ἡ ζέσις τοῦ Πνεύματος· ἀλλ’ ἐναντίως ἤ πρότερον, δαπανώμεθα καί τεμνόμεθα». (Λόγος 32,4. PG 36, 177BCD).

Νομίζουμε ὅτι, τόσο στούς λόγους διδασκαλίας, ὅσο καί στό ἔργο τῶν πρεσβυτέρων καί διακόνων μέσα στήν Ἐκκλησία, ἀντανακλοῦν ἐπίσης τά ὅσα γράφει ὁ ἀπ. Πέτρος στούς «πρεσβυτέρους» τῆς Ἐκκλησίας. «Πρεσβυτέρους τούς ἐν ὑμῖν παρακαλῶ ὁ συμπρεσβύτερος καί μάρτυς τῶν τοῦ Χριστοῦ παθημάτων, ὁ καί τῆς μελλούσης ἀποκαλύπτεσθαι δόξης κοινωνός, ποιμάνατε τό ἐν ὑμῖν ποίμνιον τοῦ Θεοῦ, ἐπισκοποῦντες μή ἀναγκαστικῶς, ἀλλ’ ἑκουσίως, μηδέ αἰσχροκερδῶς, ἀλλά προθύμως, μηδ’ ὡς κατακυριεύοντες τῶν κλήρων, ἀλλά τύποι γινόμενοι τοῦ ποιμνίου· καί φανερωθέντος τοῦ ἀρχιποίμενος κομιεῖσθε τόν ἁμαράντινον τῆς δόξης στέφανον. Ὁμοίως νεώτεροι ὑποτάγητε πρεσβυτέροις. πάντες δέ ἀλλήλοις ὑποτασσόμενοι τήν ταπεινοφροσύνην ἐγκομβώσασθε· ὅτι ὁ Θεός ὑπερηφάνοις ἀντιτάσσεται, ταπεινοίς δέ δίδωσι χάριν» (Α΄ Πέτρ. 5:1-5). Αὐτές τίς συμβουλές καί ὑποδείξεις τοῦ Ἀποστόλου Πέτρου, ὅπως καί ἐκεῖνες τοῦ Ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Θεολόγου, ἅς ἔχει ὁ καθένας ἀπό ἐμᾶς ὡς κανόνα τῆς καθημερινῆς προσωπικῆς καί ἐκκλησιαστικῆς του ζωῆς καί συμπεριφορᾶς.

Μερικές ἐπισημάνσεις καί διευκρινήσεις κρίνονται ἀναγκαῖες, ἐπισημάνσεις πού πηγάζουν ἀπό τίς σημαντικές ποιμαντικές ὑποδείξεις τοῦ Ἀποστόλου Πέτρου πρός τούς ποιμένες καί πρεσβυτέρους τῆς Ἐκκλησίας.

Πρῶτον, ἡ διαποίμανση τοῦ ποιμνίου δέν εἶναι ἀνθρώπινη δική μας ἐπιλογή, ἀλλά ὁ Θεός κάλεσε καί ἐμπιστεύθηκε στόν καθένα ἀπό ἐμᾶς τή διαποίμανση τοῦ ποιμνίου πού ἔχουμε ὑπό τή δική μας εὐθύνη. Ὅπως ἀντιλαμβανόμαστε, τόσο ὁ Ἰησοῦς Χριστός, ὅσο καί ὁ Ἀπόστολος Πέτρος χρησιμοποιοῦν παραβολικά τήν εἰκόνα τοῦ «ποιμνίου» καί τοῦ «ποιμένα» γιά νά περιγράψουν τό μέγεθος καί τό περιεχόμενο τοῦ ἔργου τοῦ ἱερέως, τοῦ κληρικοῦ, ὡς ποιμένα. Εἶναι γνωστό, ἀπό τήν ἐμπειρία τῶν φυσικῶν πραγμάτων καί καταστάσεων, πώς ἕνα ποίμνιο, εἴτε προβάτων, εἴτε ἄλλων ζώων, τό ὁποῖο δέν φυλάσσεται ἀπό τόν ποιμένα του, διατρέχει πολλούς κινδύνους, κυρίως σέ μία ἐποχή ἤ περιοχή ὅπου τά ἄγρια ζῶα, ὅπως οἱ σαρκοφάγοι λύκοι, μποροῦσαν νά κατασπαράξουν ὁλόκληρο κοπάδι. Ἔτσι, ἡ παραβολική ἔννοια τοῦ ποιμένα καί τῆς διαποιμάνσεως σημαίνει τήν προφύλαξη ἀπό τούς ἔξωθεν κινδύνους καί τήν ἐξασφάλιση τῶν καλύτερων συνθηκῶν γιά τήν πνευματική διατροφή. Εἶναι ἐνδεικτική ἡ ἴδια εἰκόνα πού χρησιμοποιεῖται ἀπό τούς ἱερούς Εὐαγγελιστές γιά τόν Χριστό. «Καί ἐξελθῶν ὁ Ἰησοῦς εἶδε πολύν ὄχλον καί ἐσπλαχνίσθη ἐπ’ αὐτοῖς, ὅτι ἦσαν ὡς πρόβατα μή ἔχοντα ποιμένα, καί ἤρξατο διδάσκειν αὐτούς πολλά» (Μκ. 6:34).

Δεύτερον, ὁ καθ’ αὑτό ποιμένας εἶναι ὁ ἴδιος ὁ Χριστός. Ἑπομένως, τό ποιμαντικό ἔργο πού ἐμεῖς ἐπιτελοῦμε, τό ἐπιτελοῦμε κατ’ ἀνάθεση, μέ τή χειροτονία, μέ τήν ὁποία λαμβάνουμε τά εἰδικά χαρίσματα τῆς ἱερωσύνης καί τῆς διαποιμάνσεως. Παρά τό ὅτι τό ποιμαντικό ἔργο πού ἀσκοῦμε γίνεται κατ’ ἀνάθεση, ἐν τούτοις, μᾶς τό ἐμπιστεύθηκε ὁ Θεός καί πρέπει νά τό ἀσκοῦμε σύμφωνα μέ τό θέλημα τοῦ Θεοῦ. Ἐδῶ θά ἦταν δυνατό νά λεχθεῖ ὅτι ὁ Ἀπόστολος Πέτρος θέτει τίς βασικές ἀρχές τῆς ἀσκήσεως τοῦ ποιμαντικοῦ ἔργου. Πρώτη ἀρχή εἶναι ὅτι τό ποιμαντικό ἔργο μας πρέπει νά γίνεται μέ τή θέλησή μας, δηλαδή αὐτό πού κάνουμε νά πηγάζει εὐχαρίστως καί μέ ζῆλο ἀπό μέσα μας καί ὄχι νά αἰσθανόμεθα ὅτι κάνουμε ἀγγαρεία. Γιά νά γράφει τούς λόγους αὐτούς ὁ Ἀπόστολος Πέτρος, ἀφ’ ἑνός μέν γνώριζε τή ψυχολογία τῶν ἀνθρώπων, οἱ ὁποῖοι πολλές φορές καταλαμβάνονται ἀπό πνευματική ἀκηδία καί δυσανασχετοῦν, ἔχοντας τήν αἴσθηση ὅτι κάνουν κάτι ὡς ἀγγαρεία, ἀφ’ ἑτέρου δέ, πιθανόν, νά εἶχαν παρατηρηθεῖ καί τότε, ὅπως καί πάντοτε, τέτοιας μορφῆς κρούσματα, τά ὁποία θέλησε νά θεραπεύσει.

Δεύτερη ἀρχή, τήν ὁποία συνιστᾶ ὁ Ἀπόστολος Πέτρος, εἶναι ὅτι τό ἔργο τοῦ ἱερέως πρέπει νά γίνεται ὄχι μέ πρόθεση αἰσχροκέρδειας, δηλαδή ὄχι μέ σκοπό καί προοπτική τήν ἀπόκτηση χρημάτων, ἀλλά μέ προθυμία, ὥστε νά μή σκανδαλίζονται οἱ πιστοί. Αὐτό μας φέρνει σέ μία τρίτη σημαντική ἀρχή τοῦ ποιμαντικοῦ ἔργου, αὐτοῦ τῆς προσωπικότητας τοῦ ἱερέως. Συμβουλεύει ὁ Ἀπόστολος Πέτρος. «Μηδ’ ὡς κατακυριεύοντες τῶν κλήρων, ἀλλά τύποι γινόμενοι τοῦ ποιμνίου». Οἱ πιστοί ἀποκαλοῦνται «κλῆρος». Αὐτή ἡ ὀνομασία ἔχει διπλή ἔννοια: εἶναι ἀφ’ ἑνός μέν οἱ ἐκλελεγμένοι ἀπό τόν Θεό, ἀφ’ ἑτέρου δέ ἔχουν ἐκλεγεῖ μεταξύ τῶν ἄλλων ἀνθρώπων γιά νά ἀποτελέσουν τό ἰδιαίτερο ποίμνιο ἑνός ποιμένος. Ἡ ἔννοια τοῦ «κλήρου» ἔχει εὐρύτερη σημασία ἀπ’ ὅ, τι ἐμεῖς ἀποκαλοῦμε σήμερα κλῆρο καί ἐννοοῦμε τούς κληρικούς. Γιά τήν ἁγία Γραφή, ὅλοι εἶναι «κεκλημένοι» γιά τή σωτηρία, οἱ ἱερεῖς, ὅμως, ἔχουν τήν ἰδιαίτερη κλήση νά διαποιμάνουν τή σύναξη τῶν κεκλημένων πιστῶν. Σέ ἄλλη ἑνότητα τῆς ἴδιας Ἐπιστολῆς του, ὁ Ἀπόστολος Πέτρος λέγει γιά τούς πιστούς ὅτι εἶναι «γένος ἐκλεκτόν, βασίλειον ἱεράτευμα, ἔθνος ἅγιον, λαός εἰς περιποίησιν» (Α΄ Πέτρ. 2:9). Γιά τό λόγο αὐτό καί ἡ συμβουλή του πρός τούς πρεσβυτέρους εἶναι πώς πρέπει καί πώς μποροῦν νά ἀναδεικνύονται ζωντανά παραδείγματα διδασκαλίας καί ζωῆς καί ὄχι νά καταδυναστεύουν τούς πιστούς.

Τρίτη ἀρχή εἶναι τό γεγονός ὅτι ὅταν ὁ ἱερέας χειροτονεῖται λαμβάνει μία παρακαταθήκη, τήν ὁποία καλεῖται νά φυλάξει μέχρι τή δευτέρα παρουσία τοῦ Κυρίου καί νά τήν παραδώσει ἀκέραιη. Ἡ παρακαταθήκη αὐτή εἶναι τό σῶμα τοῦ Χριστοῦ, εἶναι ἡ ἴδια ἡ Ἐκκλησία καί, ὅπως ἐνθυμεῖστε, αὐτή εἶναι ἡ παρακαταθήκη πού μᾶς ἐμπιστεύθηκε ἡ Ἐκκλησία διά τῶν χειρῶν τοῦ Ἐπισκόπου κατά τή χειροτονία μας, δώσαμε δέ ὑπόσχεση νά τή διατηρήσουμε μέχρι τή δευτέρα ἔλευση τοῦ Κυρίου ὑμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ. Αὐτός εἶναι ὁ λόγος γιά τόν ὁποῖο καί ὁ Ἀπόστολος Πέτρος λέγει ὅτι, ὅταν οἱ πρεσβύτεροι φανοῦν ἄξιοι τῆς κλήσεώς τους, θά λάβουν τό ἁμαράντινο στεφάνι τῆς δόξας κατά τή δευτέρα ἔλευση τοῦ ἀρχηγοῦ τῆς Ἐκκλησίας καί Ἀρχιποίμενα Χριστοῦ.

2. Εὐταξία και κανονικότητα. Πρακτικές παραινέσεις.
   Μέ τίς σκέψεις αὐτές, εἶμαι πεπεισμένος, ὅτι δέν κομίζω κάτι τό νέο πρός ἐσᾶς. Ἐν τούτοις, αἰσθάνομαι τήν ἀνάγκη νά ἐπαναλάβω πράγματα γνωστά σέ ἐσᾶς, θέλοντας, ἐπί τῇ βάσει τῆς διδασκαλίας αὐτῆς τῆς Ἐκκλησίας καί τῆς Παραδόσεως, νά ἐπισημάνω καί νά ἐπισύρω τήν προσοχή σας σέ ὁρισμένα πρακτικά θέματα, τά ὁποῖα ἀντιμετωπίζετε συνεχῶς κατά τήν ἄσκηση τοῦ ποιμαντικοῦ σας ἔργου καί πιστεύω πώς ἡ συζήτησή τους θά ἀποβεῖ χρήσιμη καί ὠφέλιμη. Δηλώνω ὅτι ἡ ἐπικοινωνία μου αὐτή μαζί σας δέν ἔχει χαρακτήρα ἀσκήσεως ἐξουσίας, ἀλλά εἶναι λειτουργία διακονίας πρός τόν Χριστό Ἰησοῦ καί πρός ἐσᾶς, ὡς ἀδελφοῦ πρός ἀδελφό, ὡς συναγωνιστῶν στό στάδιο τοῦ ἀγώνα τῆς Ἐκκλησίας μέσα στόν κόσμο.

Κατ’ ἀρχήν θέλω νά σᾶς βεβαιώσω ὅτι, κατά τήν ἄσκηση τοῦ Ἐπισκοπικοῦ μου ἔργου, μέ τίς ταπεινές μου δυνάμεις καί μηδαμινές ἱκανότητες πού μοῦ χάρισε ἡ πρόνοια τοῦ Θεοῦ, θά εἶμαι πάντοτε συμπαραστάτης στό ὕψιστο ποιμαντικό ἐκκλησιαστικό ἔργο, πού ἐσεῖς μέ ζῆλο καί αὐτοθυσία ἐπιτελεῖτε, ὁ καθένας ἐκεῖ πού τόν ἔταξε ὁ Θεός. Ἐπιπρόσθετα, οἱ ἄμεσοι συνεργάτες μου στήν Ἱερά Μητρόπολη, ταγμένοι νά στηρίξουν αὐτό τό ἔργο τῆς Ἐκκλησίας μέσα στήν κοινωνία, εἶναι πάντοτε στή δική σας διάθεση γιά τά ποικίλα προβλήματα πού ἀντιμετωπίζετε στίς ἐνορίες σας. Ἐσᾶς δέν σᾶς θεωρῶ ἁπλούς συνεργάτες μου, ἀλλά συλλειτουργούς μου καί συνδιακόνους τοῦ Εὐαγγελίου τοῦ Χριστοῦ.

Ἑνότητα καί σύπνοια. Ἡ πρόνοια τοῦ Θεοῦ, τοῦ ὁποίου οἱ βουλές εἶναι ἀνεξιχνίαστες, ἐπεφύλαξε στήν ταπεινότητά μου αὐτό τό δύσκολο ἔργο τοῦ Ἐπισκόπου. Τά ὅσα γνωστά γεγονότα προηγήθηκαν, σέ διάφορες χρονικές στιγμές, ἀπό τήν ἀσθένεια τοῦ ἐκλιπόντος Ἀρχιεπισκόπου μέχρι τήν ἐκλογή τοῦ νέου Προκαθημένου, ὡς δοκιμασία τῆς Ἁγιοτάτης Ἐκκλησίας τῆς Κύπρου, ἔγιναν αἰτία ὥστε, τό κύρος της νά τραυματισθεῖ καί ἡ ἀξιοπιστία τοῦ λόγου καί τῶν ἔργων της νά μειωθεῖ στίς συνειδήσεις ἀριθμοῦ τῶν πιστῶν μας, ἐπειδή γνωρίζουν ὅτι ἡ Ἐκκλησία μας, κατά τή διαδρομή τῆς ἱστορίας, ἔγινε ἡ κιβωτός σωτηρίας τήν ὁποία πρόσφερε ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός, ἀλλά καί κιβωτός σωτηρίας τοῦ ἔθνους μας ἀπό τούς διάφορους κινδύνους ἀλλοιώσεως εἴτε τῆς ἐθνικῆς του ταυτότητας, εἴτε τῆς ὀρθοδόξου πίστεως ἤ, ἀκόμα, καί τῆς φυσικῆς του ἐπιβίωσης. Πιστεύω ὅτι, μέ τή δύναμη καί τή χάρη τοῦ Τριαδικοῦ Θεοῦ, ἔχουμε τή δυνατότητα νά ἐπουλώσουμε τίς πληγές, καί γιά τό λόγο αὐτό ἀπευθύνω ἔκκληση πρός ὅλους σας καί σᾶς προτρέπω, νά ἐργασθοῦμε καί νά συμβάλουμε, ὁ καθένας μέ τό δικό του τρόπο, τίς δικές του δυνάμεις, μέ τό παράδειγμά του, στό χῶρο πού διακονεῖ καί σέ ἑνότητα μέ τόν Ἐπίσκοπό σας, μέ ἀπώτερο στόχο ἡ Ἐκκλησία μας νά συνεχίσει νά ἐπιτελεῖ τό ὕψιστο καί σωτήριο ἔργο καί τήν ἀποστολή της, ὅπως ὁ ἱδρυτής καί κεφαλή της, Ἰησοῦς Χριστός τῆς ἀνέθεσε. Θά ἐπαναλάβω τό τοῦ ἀπ. Παύλου γιά νά καταστήσω σαφές αὐτό πού ἐννοῶ:

«Ἐδηλώθη γάρ μοι περὶ ὑμῶν, ἀδελφοί μου, ὑπὸ τῶν Χλόης ὅτι ἔριδες ἐν ὑμῖν εἰσιν. λέγω δὲ τοῦτο, ὅτι ἕκαστος ὑμῶν λέγει, ἐγὼ μέν εἰμι Παύλου, ἐγὼ δὲ Ἀπολλῶ, ἐγὼ δὲ Κηφᾶ, ἐγὼ δὲ Χριστοῦ. μεμέρισται ὁ Χριστός; μὴ Παῦλος ἐσταυρώθη ὑπὲρ ὑμῶν, ἢ εἰς τὸ ὄνομα Παύλου ἐβαπτίσθητε; εὐχαριστῶ [τῷ θεῷ] ὅτι οὐδένα ὑμῶν ἐβάπτισα εἰ μὴ Κρίσπον καὶ Γάϊον, ἵνα μή τις εἴπῃ ὅτι εἰς τὸ ἐμὸν ὄνομα ἐβαπτίσθητε. ἐβάπτισα δὲ καὶ τὸν Στεφανᾶ οἶκον· λοιπὸν οὐκ οἶδα εἴ τινα ἄλλον ἐβάπτισα. οὐ γὰρ ἀπέστειλέν με Χριστὸς βαπτίζειν ἀλλὰ εὐαγγελίζεσθαι, οὐκ ἐν σοφίᾳ λόγου, ἵνα μὴ κενωθῇ ὁ σταυρὸς τοῦ Χριστοῦ. ὁ λόγος γὰρ ὁ τοῦ σταυροῦ τοῖς μὲν ἀπολλυμένοις μωρία ἐστίν, τοῖς δὲ σῳζομένοις ἡμῖν δύναμις θεοῦ ἐστιν» (Α΄ Κορ. 1:11-18).

Γιά νά ἐπιτευχθεῖ ὁ ὕψιστος αὐτός στόχος, πιστεύω πώς πρέπει νά δώσουμε ἰδιαίτερη προσοχή στά ἀκόλουθα πού ἀποτελοῦν ἀναπόσπαστο μέρος τῆς ποιμαντικῆς διακονίας ὅλων μας.

Προβλεπόμενες κανονικές ἄδειες. Σάν πρῶτο καί βασικό θέμα τῆς κανονικῆς εὐταξίας, θέλω νά ὑπογραμμίσω τό ἀκόλουθο ζήτημα. Γιά νά εἴμαστε συνεπεῖς πρός τό γράμμα καί τό πνεῦμα, τόσο τῶν ἱερῶν κανόνων, ὅσο καί τῶν ἐπιταγῶν τῶν Μεγάλων Πατέρων τῆς Ἐκκλησίας, ὅπως ἀναφέρθηκε καί πρίν, σᾶς προτρέπω ὅπως, σέ κάθε περίπτωση πού προγραμματίζετε ὁτιδήποτε στήν ἐνορία ἤ στήν κοινότητά σας, εἴτε ἐσεῖς θέλετε νά μεταβεῖτε στό ἐξωτερικό, εἴτε προτίθεσθε νά καλέσετε ἕνα κληρικό ὁποιασδήποτε ἱερατικῆς βαθμίδας, εἴτε νά διεξαγάγετε ὁποιασδήποτε μορφῆς ἔρανο, πρέπει νά ἐνημερώνετε ἐκ τῶν προτέρων τήν ἐκκλησιαστική σας ἀρχή καί νά ἐφοδιάζεστε μέ τή νενομισμένη κανονική ἄδεια. Αὐτό ἀπαιτοῦν οἱ κανόνες τῆς Ἐκκλησίας καί ἡ παράβασή τους θά ἐπιφέρει καί τίς ἀνάλογες κυρώσεις πρός ὅσους δέν ὑπακούουν, εἴτε κληρικοί εἶναι εἴτε ἐκκλησιαστικοί Ἐπίτροποι. Γιά τό λόγο αὐτό προτρέπεσθε ὅπως ἐνημερώσετε γιά τά θέματα αὐτά καί τούς ἐκκλησιαστικούς Ἐπιτρόπους γιά νά μή ἰσχυρίζονται ἄγνοια.

Ἐπίσης, σᾶς ὑπενθυμίζω ὅτι ἀπαγορεύεται ὁποιαδήποτε παρ’ ἐνορία πράξη χωρίς τή νενομισμένη ἀναγκαία κανονική ἄδεια τοῦ Ἐπισκόπου σας. Γιά μεταβιβάσεις μυστηρίων σέ ἄλλες Ἐνορίες θά λαμβάνετε ἀπαραιτήτως τά δικαιώματα τοῦ Ναού σας, ἐκτός ἐάν ὑπάρχει σοβαρός ἀποχρών λόγος.

Μνημόσυνα: Ἡ Ἱερά Σύνοδος συζήτησε τό θέμα τῶν μνημοσύνων, πότε ἐπιτρέπεται καί πότε ὄχι. Ὑπάρχουν καθορισμένες ἀπό τήν Ἐκκλησία Ἑορτές, κατά τίς ὁποῖες δέν τελοῦνται μνημόσυνα. Ἀπό τό Σάββατο τοῦ Λαζάρου μέχρι καί τήν Κυριακή τοῦ Θωμᾶ. Κατά τίς ἑορτές: τῆς Περιτομῆς τοῦ Κυρίου, τῶν Θεοφανείων, τῆς Ὑπαπαντῆς, τοῦ Εὐαγγελισμοῦ τῆς Θεοτόκου, τῆς Μεσοπεντηκοστῆς, τῆς Ἀναλήψεως, τῆς Πεντηκοστῆς, τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, τῆς Μεταμορφώσεως, τῆς Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου, τοῦ Γενεθλίου τῆς Θεοτόκου, τῆς Ὑψώσεως τοῦ Τιμίου Σταυροῦ, τῶν Εἰσοδείων τῆς Θεοτόκου, τῶν Χριστουγέννων καί, τέλος, τήν ἡμέρα πού πανηγυρίζει ὁ Ναός. Θέλω νά γίνω σαφής. Δέν θά ἐπιτρέψω, ὁρισμένοι ἀπό τούς κληρικούς νά θέτουν τούς ἑαυτούς τους πάνω ἀπό τήν Ἱερά Σύνοδο καί νά γίνονται περισότερο ζηλωτές τῶν ζηλωτῶν, σκανδαλίζοντας τούς πιστούς. Ἡ Ἑκκλησία μας εἶναι Ἐκκλησία τῆς ἀγάπης, τῆς φιλανθρωπίας καί τῆς «οἰκονομίας».

Εὐταξία τελέσεως ἱερῶν Ἀκολουθιῶν. Θεῖον Κήρυγμα. Σημαντικό ἐξ ἴσου θέμα εἶναι καί ἡ εὐταξία κατά τήν τέλεση τῶν ἱερῶν Ἀκολουθιῶν. Εἶναι βασικό τό ζήτημα αὐτό, γιατί ἡ πνευματική καί σωτήρια προσφορά τῆς Ἐκκλησίας πού ἔχει ἄμεση σχέση μέ τό πλήρωμα τῶν πιστῶν εἶναι ἡ θεία Λατρεία. Γιά τό λόγο αὐτό τά ἱερά Μυστήρια καί οἱ διάφορες Ἀκολουθίες πρέπει νά τελοῦνται «εὐσχημόνως καί κατά τάξιν» κατά τήν ἐπιταγή τοῦ Ἀποστόλου Παύλου (Α΄ Κορ. 14:40). Ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος σχολιάζει. «Τάξις οὔν τό πᾶν συνεστήσατο. Τάξις συνέχει καί τά ἐπουράνια καί τά ἐπίγεια· τάξις ἐν νοητοῖς· τάξις ἐν αἰσθητοῖς· τάξις ἐν ἀγγέλοις· τάξις ἐν ἄστροις, καί κινήσει, καί μεγέθει, καί σχέσει τῇ πρός ἄλληλα, καί λαμπρότητι» (Λόγος 32,7. PG 36, 181CD). Αὐτό βεβαίως ἐξυπακούει ὅτι ὁ λειτουργός διακρίνεται γιά τήν πνευματικότητά του, τή συνέπεια στήν τέλεση τῶν ἱερῶν Ἀκολουθιῶν καί κυρίως στή βιωματική συμμετοχή του στά τελούμενα, οὕτως, ὥστε νά γίνεται καθοδηγητής μέ τό παράδειγμά του καί τῶν πιστῶν πού συμμετέχουν στή λατρευτική ζωή τῆς Ἐκκλησίας μας. Ὁσάκις ὑπάρχει ἡ δυνατότητα ἀπό μέρους σας, μή παραλείπετε τό ἱερό κήρυγμα. Ἀλλά, αὐτό καί πάλιν θά πρέπει νά γίνεται μετά ἀπό πολλή προετοιμασία καί μέ φόβο Θεοῦ, γιατί πρόκειται περί τῆς ἱερᾶς παρακαταθήκης τοῦ λόγου τοῦ Θεοῦ, τόν ὁποῖο πρέπει νά κηρύσσουμε. Νά γνωρίζουμε, ἐν τούτοις, ὅτι πρέπει νά μεταφέρουμε καθαρό τό σπόρο τοῦ λόγου τοῦ Θεοῦ καί ὄχι μέ προσμίξεις ξένες πρός τό θεῖο καί σωτήριο Εὐαγγέλιο τοῦ Λόγου τοῦ Θεοῦ, Ἰησοῦ Χριστοῦ. Πρακτικά, ἐπιπρόσθετα, πρέπει νά εἴμαστε καθαροί στή διατύπωση καί σύντομοι, γιά νά μή ἐπέρχεται κούραση τῶν πιστῶν, ὁπότε δέν γίνονται θετικοί ἀποδέκτες τοῦ μηνύματος τοῦ Εὐαγγελίου.

Τυπικές Διατάξεις. Μερικοί ἀπό τούς κληρικούς μας εἴτε δέν ἐφαρμόζουν τίς Τυπικές Διατάξεις πού προβλέπονται καί διαλαμβάνονται στό ἐτήσιο ἑορτολόγιο τῆς Ἐκκλησίας, εἴτε εἰσάγουν ξένα στοιχεῖα πρός τή λειτουργική παράδοση τῆς Ἐκκλησίας Κύπρου. Οἱ Τυπικές Διατάξεις, σᾶς πληροφορῶ, ἐγκρίνονται ἀπό τήν Ἱερά Σύνοδο καί δέν ἐπιτρέπεται ὁ κάθε κληρικός νά ἐφαρμόζει, κατά τό δοκοῦν, ἄλλα ἀπό ἐκεῖνα πού ἡ Ἱερά Σύνοδος ἐνέκρινε. Στήν ἀρχή τοῦ Ἑορτολογίου ὑπάρχει ἡ ὑπόμνηση αὐτή, τήν ὁποία πρέπει να προσέξουμε ὅλοι.Σέ σχέση ἐπίσης μέ τίς ἱερές Ἀκολουθίες, δέν εἶναι ἀνάγκη νά σᾶς ὑπενθυμίσω, ἐπιπρόσθετα, ὅτι πρέπει νά τηρεῖται τό ὡράριο τῶν Ἀκολουθιῶν, ὅπως αὐτό ὁρίσθηκε ἀπό τήν Ἱερά Σύνοδο.

Ἐξομολόγηση. Ὅσους ἀπό ἐσᾶς ἀσκεῖτε τό δύσκολο ἔργο τῆς ἐξομολογήσεως, παροτρύνω νά ἀσκεῖτε τοῦτο μέ φόβο Θεοῦ, μέ συνέπεια καί μέ τή συνείδηση ὅτι τό ἐξομολογητήριο εἶναι ἐργαστήριο γιά τή σωτηρία τῶν ψυχῶν. Γιά τό λόγο αὐτό δῶστε ἰδιαίτερη προσοχή, ὥστε νά εὑρίσκουν τήν πνευματική παρηγοριά καί ἀνάπαυση οἱ ψυχές ἐκείνων πού προσέρχονται στό Μυστήριο τῆς ἱερᾶς Ἐξομολογήσεως. Τό ἔργο αὐτό ἐμπιστεύθηκε ὁ ἀναστάς Κύριος στήν Ἐκκλησία του, λέγοντας πρός τούς Ἀποστόλους: «ἄν τινων ἀφῆτε τάς ἁμαρτίας, ἀφίενται αὐτοῖς˙ ἄν τινων κρατῆτε, κεκράτηνται» (Ἰω. 20:23). Εἶναι βαρύ τό φορτίο καί μεγάλη ἡ εὐθύνη πού μας ἐπιφόρτισε ἡ χάρη τοῦ Θεοῦ. Γιά τό λόγο αὐτό πρέπει νά ἐργαζόμαστε «ὡς λόγον ἀποδόσοντες».

Ἐπιθυμῶ, ἐν τούτοις, νά ἐπισημάνω τά ἀκόλουθα, σχετικά μέ τήν Ἐξομολόγηση. Πρῶτον, πρέπει νά ὑπάρχει ἀπόλυτος σεβασμός τῆς ἐλεθερίας τῶν προσερχομένων στό Μυστήριο τῆς Ἐξομολογήσεως. Ὁ Κύριος εἶπε: «γνώσεσθε τήν ἀλήθειαν, καί ἡ ἀλήθεια ἐλευθερώσῃ ὑμᾶς». Δέν πλάθουμε ἀνθρώπους κλωνοποιημένους πνευματικά, ἀλλά εἰκόνες Θεοῦ. Δεύτερον, οἱ ἄνθρωποι, οἱ ὁποῖοι εἶναι ἀπομακρυσμένοι ἀπό τήν Ἐκκλησία χρειάζεται νά βοηθηθοῦν καί νά πεισθοῦν γιά τήν ἀνάγκη τῆς ἐξομολογήσεως. Αὐτό, ὅμως, πρέπει νά γίνεται μέ πολλή προσοχή καί διάκριση καί ὄχι καταναγκαστικά, γιά νά μή ἔχουμε τά ἀντίθετα ἀποτελέσματα. Τρίτον, εἰδικά ὁ ἴδιος ὁ πνευματικός δέν ἐνδείκνυται νά πιέζει τούς ἀνθρώπους νά ἐξομολογηθοῦν κοντά του καί, βεβαίως, τό χειρότερο, δέν ἐπιτρέπεται νά παρεμβαίνει στό ἔργο τῶν ἄλλων πνευματικῶν, ζητώντας ἀπό τούς πιστούς νά ἐξομολογηθοῦν καί κοντά του. Μέ τέτοιου εἴδους ἐνέργειες προκαλεῖται σύγχυση στόν ἐξομολογούμενο καί δίδεται ἡ ἐντύπωση ὅτι, ὁ πνευματικός, πού συμπεριφέρεται μέ τόν τρόπο αὐτό, θέλει, ἀφ’ ἑνός μέν, νά προσελκύσει ὅσο τό δυνατό πιο πολλά «πνευματικά παιδιά» κοντά του, ἀφ’ ἑτέρου δε, διακατέχεται ἀπό περιέργεια νά μαθαίνει τά προσωπικά τῶν ἄλλων καί καταστρέφεται ἔτσι ὁ μυστηριακός χαρακτήρας τῆς Ἐξομολογήσεως. Τέταρτον, ὅταν οἱ ἄνθρωποι προσέρχονται ἐλεύθερα σέ ἕνα πνευματικό, δέν σημαίνει ὅτι αὐτός ἔχει τήν ἐξουσία νά ἐλέγχει τή ζωή τῶν ἀνθρώπων αὐτῶν. Ἄλλο ἡ μέριμνα γιά κάποιο πνευματικό μας τέκνο καί ἄλλο ἡ ἐπέμβαση στήν προσωπική του ἐλευθερία. «Πνευματική πατρότητα» δέν σημαίνει πνευματική ὑποδούλωση καί ἀσφυκτικός ἔλεγχος.

Θεία Κοινωνία κατά τή Βάπτιση. Ἔχω παρατηρήσει ὅτι, σέ μερικές περιπτώσεις πού τελεῖται τό Μυστήριό του Βαπτίσματος, δέν προσφέρεται ἡ θεία Κοινωνία στό νεοφώτιστο ἤ στή νεοφώτιστη. Αὐτό ἀποτελεῖ παράβαση καί παρέκκλιση ἀπό τή διδασκαλία τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας καί τή διδασκαλία τῶν Πατέρων τῆς Ἐκκλησίας μας. Ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία ἀνά τήν οἰκουμένη συνδέει τήν τέλεση τοῦ Μυστηρίου τοῦ Βαπτίσματος, τοῦ Χρίσματος καί τῆς θείας Εὐχαριστίας. Αὐτό ἐπίσης εἶναι ἕνα ἀπό τά σημαντικότερα ἐπιχειρήματα τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας ἔναντι τῶν ἑτεροδόξων Ἐκκλησιῶν, ὅτι δηλαδή ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία ἔχει διατηρήσει τήν ἑνότητα τῶν τριῶν «μυσταγωγικῶν» Μυστηρίων, σέ ἀντίθεση μέ τίς ἑτερόδοξες Ἐκκλησίες, οἱ ὁποῖες διέρρηξαν τήν ἑνότητα τῶν Μυστηρίων αὐτῶν. Δέν θεραπεύεται ἡ κατάσταση μέ τήν προσέλευση στήν ἑπόμενη θεία Λειτουργία γιά νά κοινωνήσει ὁ νεοβαπτισθείς. Ἡ συμμετοχή στή θεία κοινωνία ἀμέσως μετά τήν ἔξοδο ἀπό τήν κολυμβήθρα σημαίνει, ἀφ’ ἑνός μέν τή διατήρηση τῆς ἀρχαίας τάξεως τῆς τελέσεως τοῦ Βαπτίσματος ἐντός τῆς θείας Λειτουργίας, ἀφ’ ἑτέρου δέ καί κατά κύριο λόγο, ὁ ἐξερχόμενος ἀπό τήν κολυμβήθρα ἔχει ὅλες τίς πνευματικές δυνατότητες, ὡς πλῆρες μέλος τοῦ Σώματος τοῦ Χριστοῦ, τῆς Ἐκκλησίας, νά γευθεῖ τό Σῶμα καί τό Αἷμα τοῦ Κυρίου. Ἀντιλαμβάνομαι τή δυσκολία ὁσάκις τό Βάπτισμα τελεῖται σέ Παρεκκλήσια. Θά πρέπει, πάσει θυσία, νά ληφθοῦν τά ἀναγκαία μέτρα καί πρόνοια γιά τή θεραπεία αὐτῆς τῆς καταστάσεως γιά νά ἐπανέλθει ἡ σωστή πράξη τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας. Δέν νοεῖται, γιά ὁποιουσδήποτε ἀλλότριους ἀπό τήν ἐκκλησιαστική μας τάξη καί πράξη σκοπούς νά παραβαίνεται βασική θεολογική, ἐκκλησιολογική καί εὐχαριστιακή ἀρχή καί παράδοση τῆς Ἐκκλησίας μας. Σᾶς λέγω ἐπιπρόσθετα ὅτι σέ ἄλλες Ὀρθόδοξες Ἐκκλησίες, ὅπως στό Οἰκουμενικό Πατριαρχεῖο, ἐξ αἰτίας τῆς σημαντικότητας τοῦ Μυστηρίου τοῦ Βαπτίσματος καί τῆς σχέσεώς του μέ τά Μυστήρια τοῦ Χρίσματος καί τῆς Θείας Εὐχαριστίας, ὁ ἱερεύς ἐνδύεται ἅπασαν τήν ἱερατικήν αὐτοῦ στολήν.

Πνευματική Διακονία. Ἡ Ἱερά Μητρόπολη, ὅπως γνωρίζετε ἤδη, ἔχει συστήσει τμῆμα Πνευματικῆς Διακονίας γιά τήν οὐσιαστικότερη συμβολή στό Κατηχητικό, στό κηρυκτικό καί γενικότερα τό πνευματικό ἔργο. Θέλω νά τονίσω ὅτι ἡ κατήχηση τῆς Ἐκκλησίας εἶναι ἔργο ἀποστολικό καί ἁγιοπατερικό και γι’ αὐτό πρέπει νά κινεῖται μέσα σέ ὁρισμένους κεντρικούς ἄξονες γιά νά ἀποκτήσει τήν ταυτότητα τῆς ὀρθοδόξου κατηχήσεως: αὐτό συνεπάγεται, τή διδασκαλία τοῦ περιεχομένου τῆς Ἁγίας Γραφῆς, τή μετάδοση τῆς Ὀρθοδόξου πίστεως ὅπως αὐτή ὁρίσθηκε ἀπό τίς Οἰκουμενικές Συνόδους καί διδάχθηκε ἀπό τούς Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας καί τή συσχέτιση τῆς Κατηχητικῆς διδασκαλίας μέ τή λατρεία τῆς Ἐκκλησίας, λαμβάνοντας σοβαρά ὑπ’ ὄψη τίς πνευματικές ἀνάγκες τῶν νέων στή σύγχρονή μας ἐποχή.

Γιά τήν ἐπίτευξη αὐτῶν τῶν στόχων καί ἕνεκα τῆς ἰδιάζουσας καταστάσεως τῆς σημερινῆς κοινωνίας, καθώς καί τοῦ τρόπου μέ τόν ὁποῖο ἀντιδροῦν οἱ νέοι σήμερα, πρέπει νά καταβάλλεται προσπάθεια, ὥστε ἡ λειτουργία τῶν Κατηχητικῶν νά βασίζεται σέ σύγχρονους τρόπους καί μέσα πού νά προκαλοῦν τό ἐνδιαφέρον τῶν νέων. Γιά παράδειγμα: διαμόρφωση κατάλληλων χώρων γιά παιχνίδια, χρήση ὀπτικοακουστικῶν μέσων, διοργάνωση ἐκδηλώσεων, ἐκδρομῶν, σύσταση ὁμίλων (θέατρο, μουσική, ζωγραφική). Νά παρέχονται πρωτοβουλίες στούς νέους, ὥστε νά αἰσθάνονται ὅτι τό Κατηχητικό εἶναι ἕνας χῶρος ὅπου μποροῦν νά προσφέρουν καί νά ἐκφρασθοῦν ἐλεύθερα. Ἡ Ἱερά Μητρόπολη, ὅπως γνωρίζετε, ἵδρυσε Συμβούλιο Νεολαίας καί οἱ νέοι, ὄντως, δραστηριοποιοῦνται σημαντικά. Ἔτσι, ἡ συνεργασία μέ τήν Ἱερά Μητρόπολη γιά τά θέματα τῶν νέων, ἡ ἀνταλλαγή ἀπόψεων, ἡ συνεργασία μεταξύ τῶν Ἐνοριῶν καί ἡ διοργάνωση κοινῶν ἐκδηλώσεων, εἶναι μερικές ἀπό τίς δραστηριότητες πού μποροῦν νά ἔχουν θετικά ἀποτελέσματα.

Γιά τά πρακτικά ζητήματα καί γιά τήν καλύτερη στελέχωση τῶν κατηχητικῶν παρακαλῶ ὅπως ἀπευθύνεστε στό ἁρμόδιο γιά τά θέματα αὐτά Γραφεῖο Πνευματικῆς Διακονίας. Γιά ἀκόμα μία φορά βεβαίως εὐχαριστῶ, τόσο ἐσᾶς τούς κληρικούς, ὅσο καί τούς συνεργάτες σας, κατηχητές καί κατηχήτριες, γιατί ἔχετε ἀπό καιροῦ, πρίν τήν ἵδρυση τῆς Μητροπόλεως, ἐπωμισθεῖ αὐτό τό σημαντικό ἔργο, τό ὁποῖο θά ἀποβαίνει ὅλο καί περισσότερο ἀναγκαῖο γιά τήν ὀρθόδοξη χριστιανική παιδεία τῶν νέων μας, ἀλλά συνάμα καί δύσκολο, γιατί ἡ σύγχρονη ἐποχή εἶναι γεμάτη ἀπό προκλήσεις καί πειρασμούς πού παρασύρουν τούς νέους, ὁ δέ ἐκκοσμικευμένος τρόπος ζωῆς δέν εἶναι ὁ καλύτερος σύμβουλός τους. Τό συνεχῶς μεταβαλλόμενο εὐρωπαϊκό καί παγκόσμιο κοινωνικό, πολιτικό, πολιτιστικό καί οἰκονομικό περιβάλλον αὐξάνει, ἀφ’ ἑνός μέν τήν εὐθύνη τῆς Ἐκκλησίας γιά τή διαφύλαξη καί ἐνίσχυση τῶν ἀξιῶν τοῦ Χριστιανισμοῦ, ἀφ’ ἑτέρου δέ ἡ ἐλευθερία, ὅπως αὐτή κατανοεῖται καί ὁρίζεται ἀπό τό σύγχρονο ἄνθρωπο, συνιστᾶ στήν οὐσία αὔξηση τῆς προσωπικῆς εὐθύνης ὅλων, κυρίως τῶν νέων. Ὁ Ἀπόστολος Παῦλος εἶπε μέ θεόπνευστο τρόπο: «Πάντα μοί ἔξεστιν, ἀλλ’ οὐ πάντα συμφέρει».

Ἰδιαίτερο ἐνδιαφέρον γιά τούς Νέους. Τό ἐνδιαφέρον γιά τούς νέους εἶναι πάρα πολύ σημαντικό θέμα καί πρέπει νά ἀπασχολεῖ τούς κληρικούς μας συνεχῶς. Αὐτό τό ἔργο, ὅσο δύσκολο καί ἄν εἶναι, ἔχει τίς εὐεργετικές συνέπειες γιά τούς νέους, διαφυλάσσοντάς τους ἀπό τούς ἐλλοχεύοντες κοινωνικούς κινδύνους, ἀλλά καί προετοιμάζοντας τά στελέχη τῆς Ἐκκλησίας γιά τό μέλλον. Παρά τίς δυσκολίες πού δυνατό νά ἐγείρονται, παρακαλῶ ὅλους σας, ἱερεῖς καί διακόνους, νά συμβάλετε στόν τομέα αὐτό μέ πρακτικά μέσα, ὅπως εἴπαμε καί πρίν, εἴτε μέ τήν ἐνασχόλησή τους μέ τήν ἐκμάθηση τῆς Βυζαντινῆς Μουσικῆς καί στελέχωση τῶν ἀναλογίων, εἴτε μέ τή διακονία τους ἐντός τοῦ Ἱεροῦ Βήματος κατά τίς Ἱερές Ἀκολουθίες, εἴτε μέ ποικίλου περιεχομένου ἐκδηλώσεις νέων μέ στόχο νά αἰσθανθοῦν ὅτι ἡ Ἐκκλησία δέν εἶναι ὑπόθεση μόνο τῶν ἡλικιωμένων, εἴτε συνεργαζόμενοι μέ ἄλλους κοινωνικούς καί ἐκπαιδευτικούς φορεῖς, μέ τήν εὐχή καί τήν ἐλπίδα νά ὑπάρξουν περισσότεροι νέοι πού προσέρχονται στήν ἱερωσύνη, γιά νά ἀνταποκριθοῦμε ἔτσι στίς αὐξανόμενες πνευματικές ἀνάγκες τῶν πιστῶν μας. Ἀπό αὐτή, ἄλλωστε, τήν πρακτική ποιμαντική ἀνάγκη φαίνεται καί ἡ διάσταση, τοῦ πῶς καί πόσο ὁ καθένας μας πρέπει νά ἐργασθοῦμε, ἀλλά καί νά προσφέρουμε παράδειγμα πρός τούς νέους μας, ὥστε νά ἀγαπήσουν τό ὑπούργημα τοῦ κληρικοῦ. Οἱ νέοι χρειάζονται τή δική μας βοήθεια ὥστε νά ἀνακαλύψουν τήν κλήση τοῦ Θεοῦ μέσα τους.

Ἐκκλησιαστικές Ἐπιτροπές. Ἕνα ἄλλο μεγάλο κεφάλαιο, ὅπου ἀντιμετωπίζονται ἀρκετές δυσκολίες, εἶναι αὐτό τῆς συνεργασίας τῶν Κληρικῶν μας μέ τίς Ἐκκλησιαστικές Ἐπιτροπές. Ἐκεῖνο μόνο πού θά παρακαλοῦσα καί θά παρότρυνα ἐπί τοῦ προκειμένου εἶναι ἡ ἀνάπτυξη τῶν καλῶν σχέσεων καί ἀγαστῆς συνεργασίας μέ τίς Ἐκκλησιαστικές σας Ἐπιτροπές. Οἱ Ἐκκλησιαστικοί Ἐπίτροποι εἶναι ἄνθρωποι οἱ ὁποῖοι προσφέρονται μέ ζῆλο νά ἐνισχύσουν τό δικό σας ποιμαντικό ἔργο. Βεβαίως, καί οἱ ἴδιοι ὀφείλουν νά γνωρίζουν ὅτι ἡ συμπεριφορά τους πρέπει νά εἶναι ἡ ἀνάλογη, δηλαδή τοῦ σεβασμοῦ τοῦ Ἱερέα τους καί νά μή γίνονται αἴτιοι συγκρούσεων ἤ καί σκανδαλισμοῦ τῶν πιστῶν. Καί αὐτοί ἔχουν καθῆκον νά ἀκολουθοῦν τίς ὑποδείξεις τοῦ Ἐπισκόπου τους καί νά τηροῦν τά θέσμια τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας. Γιά ὁποιαδήποτε προβλήματα προκύπτουν στή συνεργασία μεταξύ τῶν Ἱερέων και τῶν Ἐκκλησιαστικῶν Ἐπιτροπῶν εἶναι φρόνιμο καί ἐνδεδειγμένο νά ἐνημερώνεται ὁ Ἐπίσκοπος.

Σᾶς πληροφορῶ, ἐξ ἄλλου, ὅτι τήν Κυριακή 2 Νοεμβρίου, μέ ἀπόφαση τῆς Ἱερᾶς Συνόδου, θά διεξαχθοῦν ἐκλογές γιά τούς Ἐκκλησιαστικούς Ἐπιτρόπους. Θά λάβετε πρός τοῦτο τίς ἀναγκαῖες ἐγκυκλίους, μέ ὁδηγίες γιά τή διεξαγωγή τῶν ἐκλογῶν.

Φροντίδα τοῦ Ἱεροῦ Ναοῦ. Παρακαλῶ, ἐπίσης, σεβαστοί πατέρες, νά ἔχετε συνεχῆ φροντίδα γιά τήν καθαριότητα καί τόν εὐτρεπισμό τοῦ Ἱεροῦ Ναοῦ, νά ἐπιλαμβάνεστε ἐσεῖς οἱ ἴδιοι τῆς καθαριότητας τῆς Ἁγίας Τραπέζης, τῆς Ἱερᾶς Προθέσεως, τῶν ἱερῶν σκευῶν καί γενικότερα τοῦ Ἱεροῦ Βήματος καί νά παρακολουθεῖτε γενικότερα τήν καθαριότητα καί τόν εὐτρεπισμό τοῦ Ἱεροῦ Ναοῦ. Ἡ εὐπρέπεια τοῦ Ἱεροῦ Ναοῦ εἶναι πρώτιστο καί ἱερό καθῆκον, γι’ αὐτό καί ἡ Ἐκκλησία προσεύχεται ὥστε ὁ Θεός νά ἁγιάζει ἐκείνους πού ἀγαποῦν τήν εὐπρέπεια τοῦ οἴκου Του. Μή μετατρέπετε τό ἱερό Βῆμα σέ ἀποθκευτικό χῶρο, οὔτε νά τοποθετεῖτε ὁτιδήποτε στήν Ἁγία Τράπεζα, ἀλλά μόνο ὅ, τι ἐνδείκνυται νά ὑπάρχει ἐπί τῆς Ἁγίας Τραπέζης. Δηλαδή, τό ἱερό Ἀντιμήνσιο, τό ἱερό Εὐαγγέλιο, τό ἅγιο Ἀρτοφόριο, τά κηροπήγια καί τό Ἱερατικό σας βιβλίο. Ὄχι ἄλλα βιβλία καί χαρτιά ἤ ἄλλα ἀντικείμενα. Νά εἶναι ξεσκονισμένη καί τα καλύμματα τῆς ἁγίας Τραπέζης νά εἶναι περιποιημένα καί καθαρά, ὅπως ἁρμόζει στό ἱερό θυσιαστήριο. Ἀφιερῶστε λίγο περισσότερο χρόνο γιά ὅλα αὐτά.

Τηλέφωνο – Τηλεομοιότυπο. Ἕνα τελείως πρακτικό θέμα εἶναι αὐτό τῆς ἐπικοινωνίας μαζί σας. Δύσκολα σᾶς βρίσκουμε στό τηλέφωνο γιά κάτι πού εἶναι ἐπεῖγον. Θά ἦταν εὐχῆς ἔργο ἄν μᾶς δίδατε ἕνα ἀριθμό γιά νά ἐπικοινωνοῦμε εὔκολα μαζί σας καί ἐπιπρόσθετα, παρακαλῶ, νά ἐγκαταστήσετε ἕνα Φάξ γιά νά σᾶς ἀποστέλλουμε τίς Ἐγκυκλίους καί τά διάφορα ἔγγραφα.

Ὑπάρχουν καί ἄλλα πού δέν ἀναφέρθηκαν ἐδῶ. Ὅλοι, ὅμως, πρέπει νά συμβάλουμε, ὥστε νά δώσουμε τήν ἁρμόζουσα εἰκόνα τῆς Ἐκκλησίας μας μέσα στήν κοινωνία καί νά ἀνταποκριθοῦμε στήν ἐμπιστοσύνη τοῦ Θεοῦ νά γίνουμε συνεργοί δικοί του γιά τή σωτηρία τῶν ἀνθρώπων. Εἶμαι βέβαιος, ὅμως, ὅτι ἔχετε συνείδηση τοῦ ἔργου πού ἐπιτελεῖτε καί εἶμαι βέβαιος, ἐξ ἴσου, ὅτι ἡ χάρη τοῦ Θεοῦ σᾶς ἐνισχύει καί σᾶς καθοδηγεῖ στό ὑψηλό λειτούργημά σας.

Δεχθεῖτε, ὡς ἐκ τούτου, τήν Ἀποστολική εὐλογία: «Ἡ χάρις τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, καί ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ καί Πατρός, καί ἡ κοινωνία τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, εἴη μετά πάντων ἡμῶν. Ἀμήν».

Ἱερά Μητρόπολη Κωνσταντίας – Ἀμμοχώστου
10 Ἰουλίου 2008