Γεωργία Κουρουμά, Χρυσοβαλάντω-Ειρήνη Παύλου

Την Τρίτη 12 Νοεμβρίου 2013, πραγματοποιήθηκε η επίσημη υποδοχή των 173 αντικειμένων εκκλησιαστικής τέχνης, από λεηλατημένες εκκλησίες και μοναστήρια από την κατεχόμενη γη μας, τα οποία επαναπατρίστηκαν τον περασμένο Ιούλιο στην Κύπρο από την Γερμανία. Η επίσημη υποδοχή έλαβε χώρα στο Βυζαντινό Μουσείο του Ιδρύματος Αρχιεπισκόπου Μακαρίου Γ’.

Ο επαναπατρισμός των αντικειμένων επιτεύχθηκε μετά από πολύχρονο δικαστικό αγώνα στο περιφερειακό δικαστήριο του Μονάχου. Οι εικόνες, τα ψηφιδωτά και οι τοιχογραφίες βρέθηκαν από την Ιντερπόλ σε συνεργασία με την γερμανική αστυνομία το 1997, στα χέρια του Τούρκου αρχαιοκάπηλου Αϊντίν Ντικμέν.

Τα ψηφιδωτά προέρχονται από την Παναγία της Κανακαριάς (6ος αι.-Λιθράγκωμη) και οι τοιχογραφίες από τον ναό του Αντιφωνητή (15ος αι. -Καλογραία), την Αγία Σολομωνή (8ος αι. -Κώμα του Γιαλού) και την Παναγία την Περγαμιώτισα (14ος αι. -Ακανθού). Επαναπατρίστηκαν, επίσης, βυζαντινές και μεταβυζαντινές εικόνες, παλαιά χειρόγραφα ενώ ανάμεσα στους επαναπατρισθέντες θησαυρούς υπάρχουν τρεις εικόνες, που ανήκουν στην Ιερά Αρχιεπισκοπή των Μαρωνιτών. Επίσης, άλλες δυο εικόνες, μαζί με μια τοιχογραφία του Αγίου Ιγνατίου του Θεοφόρου (Παναγία Αψινθιώτισσα – Συγχαρί) ανήκουν στο Πατριαρχείο Ιεροσολύμων. Οι εικόνες έχουν υποστεί εκτεταμένες ζημιές, ενώ οι τοιχογραφίες και τα ψηφιδωτά έχουν ρωγμές και θρυμματισμούς.

Παρόντες στην επίσημη υποδοχή ήταν ο Αρχιεπίσκοπος Κύπρου Χρυσόστομος, ο Αρχιεπίσκοπος Μαρωνιτών Κύπρου Ιωσήφ Σουέηφ, ο υπουργός Συγκοινωνιών και Έργων Τάσος Μητσόπουλος, πρέσβεις και εκπρόσωποι διπλωματικών αποστολών στην Κύπρο μεταξύ των οποίων και ο Έλληνας πρέσβης Βασίλης Παπαϊωάννου και η πρέσβειρα της Γερμανίας Gabrielle Guellil, βουλευτές και άλλοι εκκλησιαστικοί και κρατικοί αξιωματούχοι.

Ο Αρχιεπίσκοπος στο χαιρετισμό του είπε ότι: «Η εκκλησία της Κύπρου εκφράζει την χαρά της γιατί μετά από 40 χρόνια δέχεται το μεγαλύτερο ποσοστών αρχαιοτήτων και θησαυρών στην δική του πατρίδα».

Ευχαρίστησε επίσης, όλους εκείνους, οι οποίοι συνέβαλαν στην επιστροφή των κειμηλίων, μεταξύ των οποίων το Υπουργείο Εξωτερικών, το Υπουργείο Συγκοινωνιών και Έργων, το Τμήμα Αρχαιοτήτων, τη Νομική Υπηρεσία, την κυβέρνηση της Γερμανίας, το Βατικανό και ειδικά τον τέως Πάπα Βενέδικτο  16ο, ο οποίος, όπως επεσήμανε ο κ. Χρυσόστομος «ενήργησε προς την κατεύθυνση του επαναπατρισμού των κειμηλίων».

Επίσης, ο Αρχιεπίσκοπος Χρυσόστομος εξέφρασε τη βεβαιότητα ότι θα ακολουθήσουν και άλλες, παρόμοιου τύπου, τελετές για υποδοχή επαναπατρισθέντων εκκλησιαστικών και αρχαιολογικών κειμηλίων,  τα οποία, όπως είπε, «πρέπει να επιστραφούν, αν θέλουν οι ευνομούμενες χώρες να είναι δίκαιες, δημοκρατικές και να απονέμουν δικαιοσύνη στους μικρούς».

Ο Υπουργός Συγκοινωνιών και Έργων Τάσος Μητσόπουλος ανέφερε στο χαιρετισμό του ότι: «Είναι μεγάλη χαρά και συγκίνηση που υποδεχόμαστε σήμερα τον μεγαλύτερο έως τώρα σε αριθμό επαναπατρισμό εικόνων, τοιχογραφιών και ψηφιδωτών από την Γερμανία». Ο κ. Μητσόπουλος επισήμανε ότι τα ιερά αυτά κειμήλια, τα οποία αποτελούν μέρος της πολιτιστικής, πνευματικής και θρησκευτικής ζωής της Κύπρου, θα φυλαχτούν προσωρινά στο Μουσείο Βυζαντινής Τέχνης του Ιδρύματος Αρχιεπισκόπου Μακαρίου Γ’ μέχρι να επαναπατρισθούν με ασφάλεια εκεί όπου πραγματικά ανήκουν, σε μια ελεύθερη και επανενωμένη πατρίδα.

Στη συνέχεια ο Αρχιεπίσκοπος Μαρωνιτών Ιωσήφ, τόνισε ότι η μέρα αυτή είναι μέρα προσευχής και παράκλησης για την επανένωση της Κύπρου σε πνεύμα ελευθερίας, ειρήνης και αδελφοσύνης.  Είπε επίσης ότι «αυτό που θέλουμε είναι να αντιληφθούν όλοι το ρόλο της χώρας μας στην περιοχή ανάμεσα στην Ευρώπη και την Μέση Ανατολή, μια περιοχή, που υποφέρει από διαιρέσεις, βία και πόλεμο». Επίσης, ο Αρχιεπίσκοπος Μαρωνιτών επεσήμανε ότι η Κύπρος είναι «ένα σημείο ειρήνης και ελπίδας και μπορεί να συμβάλει στην κοινωνική και πνευματική ανανέωση της Ευρώπης».

Ο διευθυντής του Βυζαντινού Μουσείου Γιάννης Ηλιάδης ανέφερε ότι  τα επαναπατρισθέντα κειμήλια θα εκτίθενται στο χώρο του Μουσείου τουλάχιστο μέχρι το τέλος του 2014, «για να μπορέσει ο κόσμος να τα δει, να αντιληφθεί το μέγεθος της καταστροφής», και παράλληλα θα συντηρούνται. Το έτος 2014 έχει οριστεί ως έτος κατεχομένων.